هوشنگ خسروی - استادیار پژوهش موسسه تحقیقات خاک و آب
هادی اسدی رحمانی - استادیار پژوهش موسسه تحقیقات خاک و آب

باکتر یهای افزاینده رشد گیاه یا اصطلاحاPGPR قادرند از طریق سازوکا رهای مختلفی ازجمله توانا یی تولید تنظیم کننده ها ی رشد گیاه، تثبیت غیر همزیستی نیتروژن و توان حل کنندگی ترکیبات نا محلول بر رشد گیاه تأثیر بگذارند. با اینحال تا به امروز در بسیاری از کشورها استفاده تجاری و کاربرد در مقیاس وسیع PGPR در کشاورزی پیشرفت قابل ملاحظه ای نداشته است. یکی از دلائل ابن مسئله وجود گزارشات متفاوت و تضاد بین نتایج آزمایشگاهی، گلخان های و مزرعه ای و عدم تکرارپذیری این نتایج است. این مسائل عمدتاً ناشی از تنوع در اقلیم و ارقام گیاهی، ترکیب فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک خاک، میزان ماده آلی خاک، رقابت ریزجانداران بومی، مقدار رطوبت خاک و شاید ناشناخته بودن دیگر عواملی باشد که PGPR بواسطه آن بر رشد گیاه مؤثر واقع می شوند. پیچیدگی های ذکر شده در مزرعه به علت ناهمگنی عوامل زنده و غیر زنده به گونه ای غیر قابل کنترل تر از شرایط گلخانه ای م یباشند این موضوع مقدار و جمعیت قابل توصیه مایه تلقیح، زمان و مکان و روش بهینه مصرف مایه تلقیح را با مشکل مواجه می کند. گزارش ها نشان م یدهد که بیشتر پژوهش ها در این زمینه در سطح گلخانه و در خارج از مزرعه انجام شده است. با اینحال برخی نتایج مزرعه ای مثبت در ایران گزارش شده است. از طرف دیگر قیمت کم کودها ی شیمیایی مانع دیگری در توجه، تحقیق و توسعه کاربردPGPR در کشاورزی ایران شده است. غیر متمرکز بودن تحقیقات، کم بودن میزان ماده آلی خا کها، ، مشکلات موجود در تکثیر صنعتی و تجاری سازی، هدفمند نبودن یارانه کود، عدم قاطعیت برای تضمین اثربخشی آنها در همه مناطق و در همه زما نها، عدم ارتباط مناسب بین بخش پژوهش، تولید و ترویج و نبود ساز و کارمناسب در مورد نظارت و کنترل کیفی مایه تلقی حهای تجاری از مهمترین چالش های PGPR در ایران می باشند.

مای هتلقیح، باکتر یهای محرک رشد گیاه،PGPR