پدرام کلهر - دانشجوی دکتری مهندسی شیمی شیراز، خیابان ملاصدرا، دانشگاه شیراز، دانشکده مهندسی شیمی نفت و گاز
احد عباسی - دانشجوی دکتری مهنسی شیمی شیراز، خیابان ملاصدرا، دانشگاه شیراز، دانشکده مهندسی شیمی نفت و گاز
میثم محمدزاده شیرازی - استادیار بخش مهندسی نفت شیراز، خیابان ملاصدرا، دانشگاه شیراز، دانشکده مهندسی شیمی نفت و گاز
محمدرضا ملایری - استاد بخش مهندسی شیمی و رئیس بخش مهندسی نفت شیراز، خیابان ملاصدرا، دانشگاه شیراز، دانشکده مهندسی شیمی نفت و گاز

اسید کاری یکی از روش های سنتی و مرسوم انگیزش چاه های نفت و گاز می باشد، در این فرآیند اسید به درون سازند اطراف چاه تزریق شده و با انحلال ترکیبات موردنظر (رسوبات و سنگ مخزن)، موجب رفع آسیب سازندی و افزایش تخلخل و تراوایی در ناحیه اطراف چاه می گردد. عدم تجانس و برهم کنش سیالات انگیزشی تزریق شده و سیال مخزن می تواند منجر به ایجاد آسیب سازندی جدیدی ناشی از رسوبات آلی گردد که متعاقبا کاهش راندمان عملیات انگیزشی و یا شکست آن را به طور کامل به همراه داشته باشد. به طور معین ضمن تماس انواع اسید با نقت آسفالتینی، امکان ناپایدار شدن ذرات آسفالتین وجود دارد که در صورت ایجاد شدن شرایط، رسوب لجن آسفالتین درون سازند ایجاد خواهد شد. تشخیص اجزایی که به تشکیل لجن شدت می دهند، کمک شایانی به مهندسی فرآیند اسید کاری به منظور افزایش راندمان آن و جلوگیری از آسیب سازندی جدی می کند. تاثیر حضور بیشتر ترکیبات پارافینی و آروماتیکی در نفت، یکی از فرضیه های مهمی است که در این مقاله به آن پرداخته شده است. هدف دیگر این پژوهش، مقایسه مقدار لحن آسفالتینی تشکیل شده در اثر تماس یافتن و اختلاط نفت سنتزی متشکل از تولوئن، نرمال هپتان و اسفالتین، با فازهای آب مقطر و اسید HCl به طور مستقل و پی بردن به اثر حضور اسید در محیط است. براساس نتایج به دست آمده، نفت پارافینی (تا 4 برابر) بیشتر از نفت آروماتیکی مستعد تشکیل لجن می شود. اسیدی شدن محیط، شرایط ایده آل تری را برای تشکیل لجن فراهم می کند و می توان ادعا کرد که بر هم کنش های الکتروستاتیک یون های اسید و ترکیبات قطبی نفت نظیر آسفالتین، عاملی کلیدی در تشکیل لجن به شمار می روند. تجمع بیشتر آسفالتین در سطح مشترک اسید و نفت و جرم لجن های اندازه های شده ( بین 9 تا 15 درصد بیشتر برای محلول اسیدی نسبت به آب مقطر) دلیلی بر این مدعا است.

اسید کاری، آسیب سازندی، لجن آسفالتینی، نفت سنتزی، آسفالتین