جعفر احمدزاده - دانشگاه آزاد واحد ایذه

جایگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام در کشور و در قانون اساسی متناسب با نظام ارزشی و مشروعیت نظام سیاسی، ساختارها و نهادهای حکومتی طراحی می شوند با توجه به ماهیت اسلامی نظام سیاسی ایران و اجرایی شدن وظایف و اختیارات ولی فقیه برخی نهادهای خاص با اهداف ویژه ای خارج از قوای سه گانه تحت نظارت مستقیم یا غیر مستقیم ولی فقیه به اعمال حاکمیت می پردازند دلیل اصلی خروج آن ها از قوای سه گانه انجام بهتر برخی وظایف حاکم شرع و دولت اسلامی و کارآمد نمودن زمام داری باشد از جمله این نهادها مجمع تشخیص مصلحت نظام است که مستقیما تحت نظارت مقام رهبری قرار دارد و به عنوان مشاور ارشد در خصوص مصالح نظام و سیاستهای کلی نظام به رهبری مشورت می دهد از جمله ابتکارات رهبر فقیه انقلاب اسلامی، تقویت کارآمدی نظام اسلامی و توانایی دین در عرصه اداره جامعه و نیز بهره گیری مناسب از عقل جمعی در ضروریات مانند حفظ و استمرار و پویایی نظام اسلامی، تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام به فرمان امام (ره) است بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مهم ترین وظایف نهاد مجمع تشخیص مصلحت نظام عبارت است از الف) حل معضلات نظام اسلامی ب) حل و فصل اختلاف میان مصوبات مجلس شورای اسلامی و نظرات شورای نگهبان است. در این مقاله ابتدا مفهوم مصلحت و شیوه تشخیص آن بررسی و سپس ضمن بیان سیر تاریخی تکوین مجمع تشخیص مصلحت نظام در ایران مطرح و پس از آن وظایف و میزان استقلال مجمع به عنوان یکی از نهادهای حکومتی خاص نظام به ویژه در امر قانون گذاری و نیز جایگاه آن در قانون اساسی از لحاظ حقوقی بررسی و تحلیل می شود.