زهرا غلامعلی‎زاده - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی‎عصر (عج) رفسنجان
مهدی ضیاءالدینی - دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان
محمدامین جلالی - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی‎عصر (عج) رفسنجان

زنبورهای ریزجثه ی پارازیتویید تخم که جایگاه مهمی در کنترل زیستی آفات دارند، در اکوسیستمی پویا به کاوش تخم های کوچک میزبان می پردازند. با توجه به محدودیت طول عمر، دسترسی به میزبان در زمان کوتاه یک اصل مهم در موفقیت تولیدمثلی محسوب می گردد. طول عمر و ویژگی های تولیدمثلی زنبور پارازیتویید تخمPsix saccharicola (Mani) (Hymenoptera: Scelionidae) در گروه های سنی 1، 9، 18، 27 و 36 روز و در دو وضعیت فیزیولوژیک جفت گیری نموده و باکره با پرورش روی تخم‎های سن سبز یکدست پسته، Acrosternum arabicun (Hem.:Pentatomidae) تعیین شد. افزایش سن زنبور ماده باعث کاهش تدریجی بارآوری شد، ولی جفت گیری بر طول عمر ماده‎ها اثر قابل توجهی نداشت. جفت گیری افراد ماده منجر به تحریک اندام های تولیدمثلی و افزایش تولید نتاج در طولانی مدت شده است. بقای کل نتاج و نسبت جنسی نتاج همراه با افزایش سن مادران، کاهش یافت. با توجه به نتایج این پژوهش، دسترسی بهینه به میزبان برای P. saccharicola، قبل از 27 روزگی پیشنهاد می شود. بنابراین، برای افزایش کارایی عامل کنترل بیولوژیک، توجه به سن پارازیتوییدهای ماده به منظور پرورش و رهاسازی انبوه و همچنین تعیین دوره های رهاسازی تلقیحی، اهمیت زیادی دارد.

کنترل بیولوژیک, پرو-اویژنی, سین-اویژنی, پنتاتومیده, پسته