حسین پیری - استادیار گروه کشاورزی، دانشگاه ولایت، ایرانشهر، سیستان و بلوچستان، ایران

چکیده هدف: دانه های ارکیده بسیار ریز، فاقد مواد غذایی و بندرت در شرایط طبیعی جوانه می زنند. برای جوانه زنی در شرایط طبیعی ابتدا بایستی همزیستی با قارچ ها، بویژه قارچ های میکوریزا انجام شود. با استفاده از تکنیک کشت بافت و فراهم نمودن تمام شرایط لازم برای رشد و توسعه، می­توان این محدودیت ها را برطرف نمود. مواد و روش­ها: کپسول های حاوی دانه بعد از تمیز نمودن سطحی به منظور حذف کامل عوامل بیماری­زا، داخل محلول 1 درصد تی­پل (Teepol)  بعنوان ماده ضدعفونی­کننده و خیس کننده برای 20 دقیقه قرار گرفتند. سپس شستشو و به زیر دستگاه لامینار ایرفلو منتقل و در شرایط کاملا استریل با کلرید جیوه (Hgcl2) به میزان 2/0 درصد به مدت 10 دقیقه، بوستین (Bavistin) و استرپتومایسین (Streptomycin) هر کدام به میزان 03/0 درصد بمدت 5 دقیقه ضدعفونی شدند. تمام محیط های کشت همزمان آماده و دانه­ها در شرایط کاملا سترون بطور یکنواخت کشت و جهت جوانه­زنی در اتاق رشد قرار داده شدند.  نتایج: درصد و سرعت جوانه‎ زنی تحت تاثیر سن دانه و تنظیم کننده های رشد قرار داشت. تشکیل اسفرول و سنتز کلروفیل در مرحله سوم کشت دانه، حداکثر بود. تشکیل، توسعه و تمایزیابی پروتوکورم بسته به نوع تیمار و مرحله رشدی دانه­ها در فاصله زمانی بین  43 الی 76 روز بعد از کشت مشاهده شد، که نسبت به شاهد در سطح آماری 1 درصد معنی داری بود. نتیجه­گیری: با توجه به نتایج حاصل از آنالیز داده ها می­توان بیان داشت، در بیشتر موارد درصد موفقیت از مرحله جوانه زنی تا تمایزیابی پروتوکورم در گل­های ارکیده با توجه به سن دانه گیاهی در هر گونه و رقم، نوع تنظیم­کننده های رشد گیاهی مورد استفاده، نسبت و ترکیب دو نوع اکسین و نسبت اکسین به سایتوکنین و بالعکس متفاوت می باشد، در نتیجه لازم است برای هر گونه و رقم با توجه به تفاوت در طول دوره گرده افشانی تا رسیدن دانه آزمایشات تکمیلی جدیدی انجام شود.

اسفرول, پروتوکورم, محیط کشت M, هورمون های رشد