سیدمصطفی شریفی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، گرایش مسکن، دانشگاه علم و صنعت، ایران
میترا غفوریان - گروه معماری، استادیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت، ایران

به طور معمول معماران به دلایل مختلفی برای حفظ موقعیت خود تلاش دارند تا اقدام به انحصاری کردن حرفه خود کنند و نقش کاربر را بی ارزش نمایند. با این حال تعدادی از معماران نقش کاربر را در تدوین معماری، موثر می دانند. طرح هایی که خواهان انفعال و تابعیت محض کاربران هستند باعث یکنواخت شدن فضا و انفعال کاربر می گردند و از بروز رفتارهای خلاقانه در کاربران جلوگیری می کنند. امروزه اهمیت مسکن دوچندان شده است چون که زمان حضور افراد در خانه برای کارهایی چون استراحت، کار کردن و یا آموزش پیش از پیش شده است. در این راستا نقش فضاهای چند عملکردی در مشارکت کاربر در تکمیل و تفسیر شخصی از فضا بسیار مهم است زیرا فرمی که دارای عملکردی معین باشد، خلاقیت و آزادی در استفاده از فضا را از کاربر می گیرد. این پژوهش با هدف ارتقاء خلاقیت کاربران، به دنبال ارزیابی نقش فضاهای چند عملکردی به عنوان مولفه ای اساسی و چگونگی تحقق آن در مسکن تدوین شده است. سوال اصلی این است که فضاهای چند عملکردی چطور می توانند سبب پرورش کاربران خلاق گشته و آنها را برای ساخت معنای خود به عنوان استفاده کننده از فضا ترغیب نمایند این پژوهش با روش کتابخانه ای و با مطالعه موردی بر روی خانه diagoon به عنوان نمونه برجسته ای برای عملی کردن ایده این پژوهش درباره چند کارکردی بودن عناصر معماری در خانه ، جهت بحث در مورد زمینه های طراحی فضاهای چند عملکردی در مسکن و چگونگی شکل گیری خلاقیت کاربر شکل گرفته است. نتایج تحلیل این اثر نشان می دهد که معمار با ناتمام گذاشتن طرح، فرمی چند عملکردی به فضاها و عناصر بخشیده و توانسته با ایجاد محرک هایی، یک راه حل بهینه برای تقویت خلاقیت کاربر ارائه دهد. فضاهایی که می توانند به هر منظوری با توجه به سلیقه کاربران مورد استفاده و بهره برداری قرار گیرند.

معماران؛ کاربر؛ فضاهای چند عملکردی؛ ارتقا خلاقیت