پروین حبیبی اردبیلی
علی اکبر باقریان یزدی
سیدداریوش مقدس

امروزه حفاظت از تنوع زیستی یکی از ضروریتهای اجتناب ناپذیر برای اجرای یک برنامه توسعه پایدار است .برای حفاظت از تنوع زیستی ، شناخت و محاسبه تنوع و عوامل موثر بر آن ضروری است . به منظور شناختتنوع زیستی مورچگان در پناهگاه حیات وحش میانکاله تعداد 411 تله گودالی در 110 منطقه ی نواحی مرکزی وغربی میانکاله برای مدت یکسال (از مهر 1397 تا مهر 1398) برای تکرارهای دوره ای ماهانه گذاشته شد. هرتله یک لیوان پلاستیکی با قطر دهانه mm60 و ارتفاع mm80 بوده از ضد یخ برای مایع نگهدارنده استفادهشد. تله ها بعد از 48 ساعت جمع آوری شد و نمونه ها جداسازی ، شمارش و شناسایی گردید. برای تخمینکارایی نمونه گیری از منحنی تجمعی تا کوها (Somple-based raretaction) استفاده شد. برای تنوعزیستی با شاخص های هابیست (Dominance)، تنوع زیستی (Shanon) و غنای زیستی (Margalef)محاسبه گردید . منحنی تجمعی تاکسون ها اشعاع نمونه گیری را درخت 50 ام نشان داد و مشخص گردیدنمونه گیری دارای کارایی کامی است . چهار جنس Messor ، Aphoenogaster ، Crematogaster وTapinoma با جمعا 84% نمونه ها بیشترین افراد را تشکیل می دادند . ضریب غالبیت 0/63، شانون 0/64 و مارگالف 0/76 بود . تنوع و غنای زیستی در زمستان به شکل قابل ملاحظه ای پائین آمده و با فصل تابستان دارای تفاوت معنی دار است (P<0/01)، غالبیت تاکسون برعکس در زمستان بیشترین و در تابستان کمترین بود در عین حال تنوع میان این دو فصل (زمستان و تابستان تفاوت معنی دار بود (P<0/01). نموداردسته بندی (PEA) نشان داد مهمترین عامل موثر بر تنوع زیستی منطقه تغییر عوامل آب و هوایی بر اساستغییر فصل هاست به طوری که گونه های غالب در فصل های بهار ، تابستان و زمستان متفاوت بوده و برای فصلزمستان کاهش در همه تاکسون هاست. بعضی همبستگی میان شاخص تنوع شانون و دماهای کمینه و بیشینهنشان داد با افزایش دما تنوع زیستی افزایش می یابد برعکس با افزایش دمای کمینه و بیشینه غالبیت زیستیکاهش می یابد.

مورچه، تنوع زیستی، میانکاله، غنای زیستی، غالبیت