ابوذر خسروی - استاد یار تاریخ دانشگاه سلمان فارسی کازرون، کازرون، ایران
الهه قجری - دانش آموخته مهندسی شهرسازی دانشگاه سلمان فارسی کازرون

با وجود پیدایش معماری مدرن و از بین رفتن هویت در ساخت و سازهای جدید، بازشناسی ویژگی های هویتی معماریبناهای سنتی ایران از موضوعات مهمی است که با شناخت مولفه های تاثیرگذار و دستیابی به عناصر و الگوهای هویت سازبومی گذشته، می توان در معماری امروزی به شکلی نوین استفاده نمود. بافت های سنتی و تاریخی مثل بازار، مسجد، حمام وکاروانسراها و... در ایران گونه های متفاوتی را از نظر معماری شامل می شوند که می توان الگوهای متنوعی را از آنها ایده گرفتو بکار برد. کاروانسراها به طور کلی به دو دسته کارکردی و اقلیمی تقسیم می شوند؛ که این مولفه ها در شیوه معماری و فضاییآنها تاثیر بخصوصی دارد و در ترکیب عناصر و پلان آنها تفاوت ایجاد می کند. پژوهش حاضر به بررسی ویژگی های هویتیمعماری کاروانسراهای ایران به خصوص کاروانسراهای حیاط دار در مناطق مرکزی ایران میپردازد؛ چرا که مهمترین، بهترینو زیباترین کاروانسراهای ایران در این گروه قرار می گیرند. این گروه از کاروانسراها از نظر معماری جالب تر و متنوع ترمی باشند. پلان کاروانسراهای حیاط مرکزی نیز برگرفته از پلان خانه های درونگرا با حیاط مرکزی بوده که از پانصد سال قبلاز اسلام توسط اشکانی ها ساخته می شد. مقاله اینجانت به روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس مطالعات کتابخانه ای تدوینشده است.یافته های پژوهش نشان می دهد که حیاط مرکزی متاثر از اقلیم بوده، اقلیم های مختلف سبب تولید گونه شناسیمختلفی از حیاط مرکزی گردیده است.

کاروانسرا، معماری، هویت ،اقلیم، حیاط مرکزی