سعید سلامتی نژاد
امیرحسین زندی

پدیده حاشیه نشینی ریشه در تاریخ زندگی اجتماعی انسان ها دارد. این پدیده در معنای امروزیش باپیدایش شهرنشینی ابتدا در دل جهان سرمایه داری صنعتی وسپس در کشورهای توسعه نیافته، رشدوتوسعه یافته است. روستائیان مهاجر به دلایل مختلف از قبیل جاذبه های شهر بزرگ مانند درآمد بهتر،یافتن شغل مناسب تر و.... و دافعه های زادگاه خود مانند بیکاری، عدم امکانات رفاهی وبهداشتی، بهسوی شهرها هجوم آوردند و بدلیل نداشتن پول کافی و شغل مناسب مجبور به سکونت در مناطق حاشیهای شده اند. حاشیه نشین به مفهوم کلی، به کسی گفته می شود که در شهر سکونت دارد ولی به عللگوناگون نتوانسته است جذب نظام اقتصادی و اجتماعی شهر شود و از خدمات شهری استفاده کند. هدفمقاله حاضر تحلیلی از علل اصلی حاشیه نشینی در شهر همدان و پیامدهای اجتماعی وراهکارهای پیشگیری وساماندهی از آن با استفاده از مطالعات اسنادی کتابخانه ای است. با توجه به بررسی های به عمل آمده علل عمده حاشیه نشینی در شهر همدان مهاجرت روستا به شهر ومهاجرت شهر به شهربهدلیل دافعه های محل سکونت و جاذبه های شهر بزرگ می باشد. در شهرهای همانند شهر همدان ارتباطمستقیم و معنا داری بین عوامل اقتصادی، رفاهی وحاشیه نشینی وجود دارد نتایج مطالعات حاکی از آناست که ساختار اقتصادی شهر نیروی کار حاشیه نشینان را به کار می گیرد و در مقابل امکان استفادهمحدودی از تسهیلات شهری را برای آنها بوجود می آورد. حاشیه نشینان از جمعیت موفق شهر جدا هستند وجامعه ای در جامعه اند. مهاجرت یکی از مهمترین عوامل موثر در شکل گیری مناطق حاشیه نشین می باشد که خود تحت تاثیر دافعه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی محل سکونت قبلی وجاذبههای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شهر بزرگ می باشد. حاشیه نشینی، خصلت شهرنشینی امروزیاست ودر برخورد با آن بایستی از راهکارهای پیشگیرانه ومداوا توسط مسئولان منطقه ای وملی استفاده گردد.

حاشیه نشینی، مهاجرت، مدیریت شهری، شهر همدان