روح اله سلیم پو - عضو هیات علمی دانشکده فرش، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
مریم صلاحی - کارشناس ارشد هنرهای اسلامی، مدرس گروه هنر دانشگاه محقق اردبیلی
طیبه کریمیان - کارشناس ارشد پژوهش هنر، مدرس گروه هنردانشگاه پیام نور اصفهان و دانشکده فنی حرفه ای سمیه نجف آباد

شهرستان خلخال از جمله مناطقی است که به دلیل آب و هوایسرد کوهستانی و بارش برف، بافت انواع منسوجات سنتی در آن رواج داشته است. از منسوجات سنتی رایج در این منطقه، جوراب و گیوه پشمی است که بافندگان آن، زنان و دختران هستند. این مهارت در گذشته برای خانواده کارکرد اقتصادی داشته که امروزه به دلیل کاهش تولید و گسترش منسوجات ماشینی، کارکرد خود را از دست داده است. جوراب بافی علاوه بر جنبه کاربردی، بواسطه تزیینات گسترده و نمادین دارای جنبه زیبایی شناسانه نیز میباشد. هدف از نگارش این پژوهش، مطالعه محتوا و ظرفیت های درونی جوراببافی است که به عنوان یکی از منسوجات بومی و اصیل منطقه کمتر مورد شناسایی و معرفی قرار گرفته و به دلیل کاهش اشتغال زنان به این مهارت، این هنر در زمره منسوجات در حال فراموشی ست. روش تحقیق در این جست ار، توصیفی و روش گردآوری اطلاعات از طریق مشاهدات میدانی، مصاحبه و مطالعات کتابخانه ای بوده است. به دلیل تنوع قومی حاکم در منطقه نمونه هایی از جوراب و گیوه پشمی در هر سه منطقه ترک، کرد و تات نشین شهرستان خلخال به عنوان جامعه آماری مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش به یافته های قابل توجهی منتج گردیده که عدم تفاوت در روش بافت، تشابه طرح، نقش و رنگ مورد استفاده و وجود تفاوت صرفا در اسامی و عناوین نقوش در هر سه قوم از مهمترین آن است.

نساجی سنتی، جوراب بافی، گیوه بافی، خلخال