الهام سیاهی - کارشناس ارشد رشته پژوهش هنر
محمدصادق میرزاابوالقاسمی - استادیار دانشکده هنرومعماری دانشگاه شیراز

تکنیک تراش و ترصیع از شیوه های اصلی تزیین در امر جواهرسازی محسوب میشود. نحوه اجرای این دو تکنیک متنوع به نظر میرسد و هدف از بررسی آنها، شناخت بخشی از تاریخ سنت جواهرسازی ایران است. بر این اساس موضوع مقاله حاضر معرفی و بررسی شیوههای رایج در دو تکنیک تراش و ترصیع در جواهرسازی دوره قاجار است. بدین منظور برخی اشیاء خزانه جواهرات ملی ایران مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفته است. این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی و برمبنای مشاهدات میدانی و مطالعات کتابخانه ای نوشته شده است. نتایج این مقاله نشان میدهد در جواهرات سلطنتی ایران طیف وسیعی از تکنیکهای تراش و ترصیع استفاده شده است. این طیف وسیع در فن تراش شامل قدیمی ترین نوع آن یعنی سفتن گوهر، تراش دامله و فلامک و جدیدترین انواع آن شامل اشکال اولیه تراش برلیانت میشود. در فن ترصیع نیز میتوان به گوهرنشانی های ابتدایی همچون دوردیوار و انواع امروزی ترمانند ترصیع چنگ اشاره کرد. همچنین از کنار هم قرار گرفتن روشهای سنتی و فرنگی شکل خاصی از هنر-صنعت جواهرسازی در دوره قاجار شکل گرفت که تا پایان این دوره در جواهرسازی آن مشاهده میشود

تکنیک تراش، تکنیک ترصیع، جواهرسازی، جواهرات سلطنتی، دوره قاجار.