حسن بلخاری قهی - استاد دانشگاه تهران
بهمن نامورمطلق - دانشیار دانشگاه شهید بهشتی
ایمان زکریایی کرمانی - استادیار دانشگاه هنر اصفهان
فاطمه شیرسپهر - دانشجوی دکتری پژوهش هنر دانشگاه تهران

تمرکز پژوهش حاضر بر نیمه دوم قرن نوزده و نیمه اول قرن بیستم است که گفتمان جهانی هنر ایرانی شکل گرفت. در بخش اول این مقاله روند محبوبیت و اوج تجارت قالی اصفهان در این دوره زمانی بررسی میشود، با تمرکز بر اقدامات ملی گرایان(تحت نام انجمن آثار ملی) و ایران شناسانی که برای پیشبرد اهداف حکومت تازهتاسیس پهلوی دعوت شده بودند. در بخش دوم مقاله به محبوبیت رباعیات خیام در غرب پرداخته میشود؛ این پدیدهی محبوبیت، نه با کنشگری ایرانی ها که با گفتمان پردازی خود غربی ها اتفاق افتاد. در این زمان رباعیات ، البته بهتر است بگوییم ترجمه آزادانه رباعیات خیام را، مظهر آگاهی و حکمت شرقی و نوعی جدید از فلسفه زندگی میدانستند. در ایران نیز خیام به عنوان یکی از چندین شخصیت فرهنگی بود که توسط دو نهاد انجمن آثار ملی و شرق شناسان انتخاب و با ابزار انتشارات و پوستر و ... بزرگنمایی شد و به عنوان قهرمان ملی به مردم ایران، از نو شناسانده شد. در بخش سوم فرزند و محصول این دو جریان که گونه جدیدی از فرش تصویری با موضوعیت بزم خیام در اصفهان بود، معرفی و بررسی میشود. روش گردآوری اطلاعات مصاحبه تاریخ شفاهی و نیز مطالعه منابع کتابخانه ای بوده است و پژوهش به شیوه توصیفی-تحلیلی انجام شده است.

قالی اصفهان، رباعیات عمر خیام، دوران پهلوی، غرب، قالی تصویری