پری ناز دشمنگیر - مرکز تحقیقات مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران
لیلا دشمنگیر - مرکز تحقیقات مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، قطب علمی و آموزشی مدیریت سلامت ایران، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران

مقدمه: پزشکی شدن فرایندی است که در آن مسائل و مشکلات غیر پزشکی بعنوان مشکلپزشکی تلقی شده و در نتیجه نحوه رفتار با آن مشکلات نیز نیازمند مداخلات پزشکی می شود.پزشکی شدن غیر ضروری نه تنها باعث هدر رفت منابع موجود و صرف هزینه های بیش از اندازهمی گردد بلکه همچنین منجر به تهدید سلامتی افراد نیز می شود. شناسایی، حذف و پیشگیری ازعواملی که در بروز این پدیده تاثیر گذار است بسیار مهم می باشد. بر این اساس این مطالعه قصددارد به تبیین عوامل تاثیرگذار بر پدیده پزشکی شدن غیرضروری از دیدگاه صاحب نظران نظامسلامت ایران بپردازد.روش بررسی: بحث گروهی متمرکز، مصاحبه های نیمه ساختار یافته به روش چهره به چهره با هریک از صاحب نظران نظام سلامت که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند انجام ومصاحبه ها تا رسیدن به مرحله اشباع اطلاعات ادامه یافت. برخی مستندات متشکل از صحبت هایپیش کسوتان در مورد این پدیده و عوامل موثر بر آن، به صورت سخنرانی، صحبت در جلسات،دست نوشته ها، و کتب نیز گرداوری و تحلیل گردید. متن مصاحبه ها با استفاده از نرم افزارMAXQDA12 سازماندهی و به روش استقرایی و قیاسی مورد تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: محتوای مصاحبه ها در 4 موضوع اصلی و 16 زیر موضوع طبقه بندی گردید. اعمالمداخلات صحیح سیاستی در نظام پرداخت، بیمه و تعرفه و نظام آموزشی کشور، مدیریت و کنترلصحیح تضاد منافع، فرهنگ سازی و آگاهی رسانی به مردم از جمله عواملی است که در کنترل اینپدیده و کاهش اثرات نامناسب ناشی از آن تاثیر قابل توجهی دارند. نتیجه گیری: تلاش برای شناسایی عوامل موثر بر پدیده پزشکی شدن غیر ضروی می تواند به تنظیم نظام نظارت دقیق و گزارش دهی کمک نماید و بدین طریق منجر به بسط اقداماتپیشگیرانه در جهت کاهش هزینه های تحمیل شده اضافی و سایر زیان های وارده در نتیجه اینپدیده بر افراد و نظام سلامت، گردد.

پزشکی شدن غیرضروری، نظام سلامت، نظام پرداخت، تعرفه های بالینی، مطالعه کیفی