علیرضا اسلام - استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه بیرجند
سید حسن قالیبافان - استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه بیرجند
نسرین صادقی هردورودی - دانش آموخته کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی دانشگاه بیرجند

امروزه اکثر نقاط کشورمان به گونهای با رسانه های جمعی سروکار دارند و زندگیشان به طور ملموسی با آن گره خورده است و این امر، در مورد شهرهایی چون بیرجند نیز دیده می شود. با وجود این که بیشتر خانواده های این شهر عقاید مذهبی و سنتی خود را حفظ کرده اند با این حال احتمال می رود افراد معدودی وجود داشته باشند که از این رسانه ها تاثیر نپذیرفته باشند. بر این اساس، میتوان گفت که با توجه به تاثیری که رسانه های گروهی در دوران جدید در جامعه ی ایران و به دنبال آن در شهر بیرجند پدید آورده، آیا کیفیت روابط زناشویی در مردم این شهر از رسانه های گروهی تاثیر پذیرفته است یا خیر. تحقیقات اجتماعی اندکی در رابطه با تاثیر رسانه های گروهی بر روابط زناشویی صورت گرفته است و از سویی هیچ پژوهشی در رابطه با این موضوع در شهر بیرجند انجام نشده است، این پژوهش به بررسی تاثیر رسانه های گروهی بر روابط زناشویی و بررسی میزان و انگیزه زوجین در استفاده از رسانه های گروهی را مورد بررسی قرار می دهد. تحقیق پیش رو با رویکرد کمی و به روش پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه به مطالعه ی بررسی کیفیت روابط زناشویی و تاثیر رسانه های گروهی بر آن پرداخته شده است. جامعه ی آماری این تحقیق، تمامی زنان و مردان متاهل 15 تا 65 سال ساکن در شهر بیرجند را در بر می گیرد که از میان آنها 382 نفر به شیوه ی نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و با استفاده از فرمول کوکران به عنوان نمونه مورد بررسی انتخاب شدند. چارچوب نظری تحقیق تلفیقی از نظریه ی وابستگی و نظریه ی استفاده و رضایت مندی است. روابط زناشویی، متغیر وابسته ی این تحقیق است و متغیر مستقل نیز علاوه بر میزان استفاده از رسانه های جمعی، متغیر آگاهی و نظارت، روابط شخصی، هویت شخصی و آرامش ذهنی و روانی نیز شامل می گردد. یافته های مربوط به میانگین کیفیت روابط زناشویی بیانگر آن است که میزان کیفیت روابط زناشویی در شهر بیرجند در حد زیاد 55/9 درصد شناسایی شده است. همچنین یافته های تحقیق نشان می دهد که بین متغیر روابط زناشویی رابطه ی معناداری با متغیر سن، تحصیلات و طبقه ی اجتماعی وجود دارد. با سایر متغیرهای زمینه ای رابطهمعناداری ندارد. علاوه بر این، نتایج آزمون مدل تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی حاکی از آن است که متغیرهای مستقل انتخاب شده در این تحقیق، در مجموع حدود 0/71 درصد از تغییرات متغیر وابسته، یعنی روابط زناشویی را تبیین و پیش بینی می کند.

رسانه های گروهی، روابط زناشویی، تعارض زناشویی، جامعه شناسی، شهر بیرجند