داراب فرجی - کارشناسی ارشد، گروه روان شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، ایران
باقر غباری بناب - استاد، گروه روان شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، ایران
علی اکبر ارجمندنیا - استادیار، گروه روان شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، ایران
سیدمحمدرضا افتخاری - واحد مشاوره، اداره آموزش و پرورش شهرستان ساوجبلاغ، استان البرز، ایران
مریم لکی زاده - واحد مشاوره، اداره آموزش و پرورش شهرستان ساوجبلاغ، استان البرز، ایران

هدف اصلی این پژوهش بررسی اثربخشی درمان شناختی- رفتاری درکاهش پرخاشگری دانش آموزان پسر مقطع دوم متوسطه بود. روش پژوهش، آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری (1041، آزمودنی) شامل دانش آموزان پسر مقطع متوسطه دوم شهرستان دهگلان (استان کردستان) بود که در سال تحصیلی 91-1390 تحصیل می کردند. از میان 1041 دانش آموز دوره دوم متوسطه به کمک پرسشنامه پرخاشگری باس و پری، 30 آزمودنی انتخاب شدند. ا ین دانش آموزان بطور تصادفی در یک گروه آزمایش (15 آزمودنی) و یک گروه کنترل (15 آزمودنی) جای داده شدند. سپس روش مداخله گروهی شناختی- رفتاری در 14 جلسه (60 دقیقه ای) در مورد گروه آزمایش انجام شد. در طول این دوره هیچ مداخله ای به گروه کنترل داده نشد. دو گروه پس از پایان دوره مداخله دوباره به پرسش نامه پژوهش پاسخ دادند. داده های به دست آمده از یش آزمون و پس آزمون با کمک تحلیل کواریانس، تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که درمان شناختی- رفتاری در ک اهش پرخاشگری کلی، پرخاشگری بدنی، پرخاشگری کلامی، خشم و خصومت میان دانش آموزان دبیرستانی اثربخش است. بطور کلی می توان گفت، درمان شناختی- رفتاری می تواند بعنوان یک درمان سودمند، برای کاهش پرخاشگری بکار برده شود. از نتایج این پژوهش می توان در مراکز مشاوره ای و درمانی استفاده کرد.

پرخاشگری، خشم، خصومت، درمان شناختی- رفتاری