سعید بلوری کلورزی - گروه معماری، دانشگاه گیلان، شهر رشت، ایران
امیررضا کریمی آذری - گروه معماری، دانشگاه گیلان، شهر رشت، ایران

پس از جنگ جهانی دوم در قرن 20 میلادی و به سبب ساخت شهرهای تخریب شده بر اثر جنگ و نیاز شدید به تامین مسکن، ایده ی مجتمع های مسکونی ایجاد گشت. از طرفی دیگر میل به اجتماعی زیستن انسان ها برای رفع نیازهای خود از طریق یکدیگر و در پی آن گسترش مهاجرت به شهرها و شهرنشینی برای بهره مندی از امکانات بیشتر در قرن اخیر سبب شکل گیری محله هایی گمنام در بافت شهرها گشت. این موضوع تا حدی پیش رفته که در مواردی افراد هیچ گونه شناخت و نقشه ی ذهنی و یا اطلاعاتی نسبت به محیط زیست خود نداشته و این سردرگمی و گمنامی سبب افزایش انواع بیماری های روانی و اضطراب و افسردگی گشته است. محیط خوانا؛ محیطی منسجم، قابل درک، ساده و سازمان یافته می باشند و این ویژگی سبب آن می شود که اطلاعات محیط به سرعت از طریق کاربر دریافت شده و موجب شکل گیری تصاویر ذهنی افراد نسبت به محیط می شود. هدف از این پژوهش یافتن و استخراج مولفه های موثر بر افزایش خوانایی در بافت مجتمع ها یا محله های مسکونی بوده تا به ارائه ی راهکارهای عملی و نظری برای طراحی مجتمع های مسکونی با محیطی خوانا منجر شود. فرض بر آن است که سازماندهی محیط کالبدی، می تواند نمایانی جبهه های شهری را برای کاربر فراهم کرده تا محیط برای وی قابل شناسایی باشد و از طرفی دیگر ناظر محیط نیز باید دارای ویژگی هایی باشد تابتواند معانی محیط را دریافت کرده و درک نماید. روش تحقیق در این پژوهش به صورت کیفی بوده و جنبه ی کاربردی داشته و برای تبیین یافته ها از روش توصیفی استفاده شده است . روش گردآوری اطلاعات به شیوه ی کتابخانه ای بوده و تحلیل اطلاعات بر مبنای تحلیل توصیفی می باشد . نتایج به دست آمده نشانگر این است که دو ویژگی فضا و ناظر از عوامل اصلی در خوانش محیط بوده و پنج عامل از جمله؛ محیط کالبدی- فضایی ، محیط رفتاری ، محیط عملکردی ، عوامل زیست محیطی و عوامل انسانی شاخصهای تاثیرگذار بر امر خوانایی در محیط میباشند که در پایان با راهکار مناسب ارائه گشته است.

مجتمع مسکونی؛ خوانایی؛ محیط؛ ادراک