سید مصطفی شریفی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، گرایش مسکن، دانشگاه علم و صنعت، ایران
میترا غفوریان - گروه معماری، استادیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت، ایران

تحولات زندگی دائمی است و اثرمعماری به منزله مکان زندگی انسان ، لازم است به تغییرات زندگی درون خود پاسخگو باشد. از میان فضاهای مختلف معماری، خانه بیشترین کاربرد را در زندگی انسان دارد و لذا مهم ترین انتظاری که از آن می رود پاسخگویی به نیازهای مختلف ومتنوع ساکنان آن است. تغییرات نظام فعالیتی کاربران خانه نسبت به سایر کاربری ها آهنگ سریع تری دارد که این امر انطباق هرچه بیشتر فضای زندگی با این تنوع فعالیتی را طلب می کند. بسیاری از مساکن ،دارای فضاهایی با کارکرد ثابت هستند که تنها گزینه های محدودی را جهت تغییر به کاربران می دهند و این باعث یکنواخت شدن فضا و کسل شدن ساکنین می گردد و از مطلوبیت مسکن می کاهد. بر پایه چنین نگرشی این گونه به نظر می رسد که چند عملکردی بودن فضاها در مسکن، یکی از مهم ترین مضامینی باشد که در خصوص پاسخگویی به نیازهای متنوع ساکنان آن کاربرد دارد. در این پژوهش فضاهای چند عملکردی به عنوان نمودی روشن و برجسته از تطبیق پذیری مسکن، یکی از معیارهای اساسی در میزان مطلوبیت فضایی خانه محسوب شده و می تواند پاسخگوی بسیاری از نیازهای تغییرپذیر، با تغییر شرایط استفاده کنندگان از فضا باشد . هدف از این پژوهش نشان دادن قابلیت های ویژه فضاهای چند عملکردی برای پاسخگویی به نیازها می باشد. بدین منظور روش تحقیق بر مبنای ارائه نمودارهای توجیهی از 4 نمونه موردی مسکن چند عملکردی و ارزیابی چگونگی پاسخگویی آنها به تغییرات ، شکل گرفته است. نتایج نشان می دهد که نمونه موردی داینکر و واندر با توجه به مولفه هایی چون ساختار هندسی مدور و همچنین موقعیت مناسب قرارگیری فضاها، در مقایسه با دیگر نمونه ها، دارای بیشترین ویژگی های مطلوب فضای چند عملکردی می باشد.

مسکن؛ فضاهای چند عملکردی؛ تطبیق پذیری؛ پاسخگویی به نیازها