سیده ساعده حسینی - دانشکده حقوق دانشگاه فردوسی مشهد
سید مهدی سیدزاده ثانی - دانشکده حقوق دانشگاه فردوسی مشهد
عبدالرضا جوان جعفری بجنوردی - دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد

مداخله ناظران یکی از سازوکارهای مهم پیشگیری اجتماعی غیر رسمی ست که از رهگذر نهادینه کردن مسئولیت افراد جامعه در قبال کمک به افراد در معرض خطر، در جهت تامین امنیت جامعه و شهروندان گام برمی دارد . مداخله ناظران در این مفهوم راهبردی نوین در زمینه پیشگیری از جرم است که با توجه به سازمان نیافته بودن آن، از سایر برنامه های پیشگیری از جرم متمایز می باشد. در سیاست کیفری ایران، قانون گذار این راهبرد را از رهگذر ماده واحده خودداری از کمک به مصدومین و ماده 295 قانون مجازات اسلامی به رسمیت شناخته است. در خصوص این راهبرد، نظریه پردازان حوزه های روانشناسی اجتماعی عوامل متعددی را برای مداخله یا عدم مداخله ناظران ذکر کرده اند. بر اساس نظریات موجود، همدردی با افراد در معرض خطر و در نتیجه کمک به آنها یکی از مهم ترین اصول اخلاقی محسوب می شود که با تحریک عواطف ناظران، آنها را به مداخله ترغیب می نماید. اما برای دستیابی به این مهم، افراد جامعه باید مهارت لازم جهت مداخله را فراگیرند تا بتوانند بر عوامل فردی و موقعیتی منع کننده مانند ابهام موقعیت و انتشار مسئولیت غلبه نمایند و با مداخله امن و موثر در راستای حمایت از منافع عمومی و فردی گام بردارند.

ناظر عام, ناظر خاص, جرم, پیشگیری, همبستگی اجتماعی, وضعیت اضطراری