کریم شهبازی - دانشیار موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.
مصطفی مارزی - دانشجوی دکتری گروه علوم و مهندسی خاک، دانشگاه تهران.
شیدا طباخیان - موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

مواد هیومیک مخلوط­های پیچیدهو غیرهمگون با اندازه­های مختلف می­باشند که بوسیله واکنش­های بیوشیمیایی و شیمیایی در طول فرآیند پوسیدن و تغییر شکل بقایای گیاهی و میکروبی تشکیل می­گردند. افزایش استفاده از مواد هیومیک در کشاورزی باعث ایجاد علاقه­مندی فزاینده در بین تولیدکنندگان، مصرف­کنندگان و قانون­گذاران برای یافتن روش دقیق و قابل کاربرد برای کمی­سازی هیومیک و فولویک اسید در محصولات تجاری و مواد خام شده است.بدلیل اینکه هیومیک اسید دارای یک تعریف مشخص و ساختار شیمیایی ثابتی نمی­باشد، پیدا کردن یک روش آنالیز برای کمی­سازی دقیق آن بسیار مشکل می­باشد. لکن، در حال حاضر چهار روش توسط آزمایشگاه­های تجاری برای تخمین مقدار هیومیک و فولویک اسید، هومات­ها و مشتقات هیومیک اسید (برای مثال عصاره هومات­ها) استفاده می­شود. اساس هر چهار روش بر پایه حلالیت مواد هیومیک در محلول­های قلیایی رقیق استوار می­باشد. این روش­ها شامل یک روش رنگ­سنجی کمی که بر اساس روش مهلیچ (1984) توسعه یافته است، روش حجم­سنجیISO 5073که در حال حاضر بعنوان استاندارد ملی شماره 11094 منتشر شده است و دو روش وزن­سنجی که یکی از آنها روش توسعه یافته بوسیله دپارتمان غذا و کشاورزی کالیفرنیا (CDFA) بوده و دیگری روشی کمی است که بعنوان روشاستاندارد جدید (NSM) نام برده می­شود.در روش رنگ­سنجی و حجم­سنجی، فولویک اسید و دیگر ترکیبات محلول در آب و قلیا شامل آمینو­اسیدها، پروتئین­ها، قندها، اسیدهای چرب و دیگر مواد هیومیکی نیز استخراج خواهند شد، و در نتیجه در این دو روش مقدار هیومیک اسید به تنهایی تخمین زده نخواهد شد و هر چه مقدار این ترکیبات در نمونه بیشتر باشد میزان بیش برآورد مقدار هیومیک اسید نیز بیشتر خواهد بود. روش NSMبر اساس روش استخراج هیومیک و فولویک اسید از مواد طبیعی می­باشد که از اصلاح روش کلاسیک بدست آمده است. در این روش متمایز کردن فولویک اسید از ترکیباتی مانند پلی­ساکاریدها، قندها، آمینواسیدها، پروتئینها، اسیدهای چرب، کربوهیدراتها، لییدها و غیره که ممکن است توسط یک محلول قلیایی قوی همراه با مواد هیومیکی استخراج گردند، امکان­پذیر می­باشد. این روش توسط انجمن بین المللی مواد هیومیک (IHSS) و انجمن تجارت مواد هیومیک (HPTA) پذیرفته شده و مبنای استاندارد 19822ISOاست. بنابراین روش NSMدر حال حاضر بعنوان یک روش مرجع توصیه می­گردد.

هیومیک اسید, فولویک اسید, روشهای اندازه گیری, کودها تجار