مهردخت نجف پور نوائی - استادیار پژوهشی، موسسه تحقیقات جنگل‎ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی تهران، ایران.
مهدی میرزا - استاد پژوهشی، موسسه تحقیقات جنگل‎ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.
مریم جبلی - کارشناس ارشد گیاهان دارویی، موسسه تحقیقات جنگل‎ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

جنس پونه­ سا از خانواده نعناعیان شامل گونه­های دارویی با ارزشی است که در صنایع دارویی و غذایی کاربرد فراوانی دارد. هدف از این تحقیق، مقایسه و تعیین ترکیبات شیمیایی موجود در اسانس دو گونه پونه سای البرزی .NepetacephalotesBoiss و پونه سای کپه ایNepeta crassifolia Boiss. &Buhse. در شرایط رویشگاه و مزرعه است. این دو از گونه­های انحصاری و ارزشمند هستند که در کشور پراکندگی دارند. سرشاخه­های گل­دار آنها از رویشگاه­های فیروزکوه در استان تهران و از مزرعه واقع در موسسه تحقیقات جنگل­ها و مراتع کشور در سال 1395جمع آوری گردید و با روش کلونجر اسانس گیری شد. در اسانس سرشاخه گلدار کشت شده N.crassifolia ترکیب نپتالاکتون (4a α,7 α,7a α) به میزان 5/75 درصد و در سرشاخه گل­دار نمونه رویشگاهی 4/35 درصد می­باشد. این ترکیب در گونه Nepetacephalotes در نمونه زراعی 72 درصد و در نمونه رویشگاه 63 درصد می باشد. نپتالاکتون­ها، جزو مهمترین متابولیت­های ثانویه گونه­های مختلف جنس پونه سا می­باشد. نتایج نشان می­دهد که در هردو گونه ترکیب نپتالاکتون وجود دارد که در شرایط کشت میزان ترکیب نپتالاکتون(4a α,7 α,7a α) افزایش یافته است. 

کروماتوگرافی گازی, نپتالاکتون, Nepeta cephalotes Boiss, Nepeta crassifolia Boiss. &Buhse