منصوره میرابوالفتحی
روح الله کرمی اسبو
ابوالقاسم حسن پور

آفلاتوکسین ها گروهی از متابولیت های قارچی هستند که در تعداد زیادی از محصولات غذایی از جمله خشکبار تولید می شوند، آنها سبب بروز سرطان به خصوص در شرایط همراهی با هپاتیت می شوند، آفلاتوکسین ها با ایجاد بیمارهای حاد و مزمن زیان های اقتصادی و اجتماعی بسیاری ایجاد کرده و سلامت افراد جامعه را تهدید می کنند. انجیر از محصولات مهم باغبانی است. آلودگی انجیر به آفلاتوکسین به عنوان معضلی جدی از کشورهای انگلستان، فرانسه، ایتالیا، سوید، سوییس، ترکیه و امریکا گزارش شده است. در ایران طی دهه اخیر آلودگی این خشکبار به آفلاتوکسین محدودیت هایی را برای صادرات آن فراهم نموده است. نتایج اجرای پروژه" بررسی آفلاتوکسین و قارچ های مولد آن در انجیر استان فارس" که در آن آلودگی به قارچهای مولد آفلاتوکسین و آفلاتوکسین در 30 نمونه برانجیر (انجیر خودرو)، در مرحله گرده افشانی و 50 نمونه انجیر خوراکی در مراحل مختلف برداشت، ورود به کارخانه، پس از فرآوری و بسته بندی، در دو سال متوالی بررسی شد، نشان داد که آلودگی به قارچ های مولد آفلاتوکسین در 20% نمونه های انجیر خوراکی از مرحله رسیدن به بعد قابل ردیابی است، آفلاتوکسین نیز در 35% نمونه ها ردیابی شد ولی میزان آن بسیار ناچیز و در حد یک ppb بود. بر اساس نتایج حاصل بیشتر آلودگی ها از ابتدای مرحله رسیدن تا خشک شدن و در طی برداشت اتفاق می افتد. برای جلوگیری از آلودگی باید دوره برداشت کوتاه شود، انجیرهای آفت زده و بد شکل حذف شوند، ازجذب دوباره رطوبت توسط انجیر در انبار و تماس میوه ها با خاک جلوگیری شود و آفات انباری نیز کنترل شود.واژه های کلیدی: آفلاتوکسین، انجیر، ایران