عبدالوهاب عبدالهی
نوذر بهرامی
رضا محمدی
افشین فرجی

تعیین تاریخ کاشت و تراکم مناسب ژنوتیپ های پیشرفته گندم دوروم جهت رسیدن به حداکثر عملکرد آنها از روش های به زراعی افزایش عملکرد می باشد و در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش در قالب طرح اسپلیت پلات فاکتوریل با چهار تکرار به مدت سه سال زراعی96-1393 در مزرعه تحقیقاتی معاونت موسسه تحققات کشاورزی دیم-سرارود اجرا شد. تاریخ کاشت در سه سطح (T1: قبل از بارندگی موثر، T2: بعد از بارندگی موثر (15 روز بعد از بارندگی موثر) و T3: تاریخ کاشت دیر (30 روز بعد از T1) به عنوان فاکتور اصلی در کرت های اصلی قرار گرفت. فاکتورهای تراکم در چهار سطح (D1: 250، D2: 350، D3: 450 و D4: 550 بذر در مترمربع) و ژنوتیپ در سه سطح (دو ژنوتیپ پیشرفتهSTJ (1)،BCR(2) ورقم SAJI(3) ساجی) به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی اجرا شدند. نتایج تجزیه واریانس صفات مورد بررسی نشان داد که اثر سال بر آن ها معنی دار بود که به دلیل تفاوت در میزان بارندگی در سال های آزمایش بود. مقایسه میانگین عملکرد دانه در تاریخ کاشت های مختلف نشان داد که با تاخیر در کاشت عملکرد کاهش یافت و بیشترین عملکرد دانه از تاریخ کاشت قبل از بارندگی موثر بدست آمد. مقایسه میانگین عملکرد دانه در تراکم های مختلف نشان داد که عملکرد دانه در تراکم های 450 و 550 بذر در مترمربع در یک کلاس آماری بودند و بطور معنی داری از تراکم های کاشت 350 و 250 دانه در مترمربع عملکرد بیشتری تولید نمودند. عملکرد دانه ژنوتیپ های مورد بررسی هم اختلاف معنی داری با یکدیگر نداشتند. بنابراین کاشت قبل از بارندگی های موثر (نیمه اول آبان) با تراکم 450 دانه در متر مربع برای کاشت گندم دوروم در منطقه توصیه می گردد. واژه های کلیدی: تاریخ کاشت، تراکم، شرایط دیم، گندم دوروم