مجید غلامحسینی
فرناز شریعتی
علی آقامحمدی

تعیین روش کاشت بهینه در حصول به عملکرد مطلوب در گیاهان زراعی و از جمله کنجد نقش تعیین کنندهایدارد. این در حالیست که واکنش به روش کاشت بین گیاهان زراعی و حتی بین ارقام یک گیاه زراعی کاملامتفاوت است. در این آزمایش روشهای مختلف کاشت در سه سطح شامل کشت یک، دو و سه ردیفه بر عملکردکمی و کیفی )شامل اجزای عملکرد، عملکرد ماده خشک، عملکرد دانه، شاخص برداشت، درصد روغن وعملکرد روغن( 6 رقم کنجد به نام های هلیل، دشتستان 2 ، داراب 1 ، اولتان، یلو وایت و ناز تک شاخه بصورتآزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و در سه تکرار در کرج )مزارع تحقیقاتی موسسهاصلاح و تهیه نهال و بذر( مورد بررسی قرار گرفت. در روش کاشت یک ردیفه فاصله بین ردیف ها 60 سانتیمتر و فاصله گیاهان روی ردیفها برای حصول تراکم 40 بوته در مترمربع برابر با 4 سانتیمتر لحاظ گردید. درروش کاشت دو ردیفه فاصله بین ردیفها 30 سانتیمتر و فاصله گیاهان روی ردیفها 8 سانتیمتر و در نهایتدر روش کاشت سه ردیفه فاصله بین ردیفها 20 سانتیمتر و فاصله گیاهان روی ردیفها 12 سانتیمتر لحاظگردید. نتایج نشانداد که تاثیر روش کاشت بر تمام صفات اندازهگیری شده به جز درصد روغن دانه معنیداربود. همچنین اثر رقم برای تمام صفات اندازهگیری شده معنیدار شد. اثر متقابل روش کاشت در رقم صرفا برتعداد شاخه فرعی معنیدار شد. نتایج نشان داد بیشترین عملکرد دانه بدون اختلاف معنیدار از دو تیمار کشتیک و دو ردیف روی پشته بدست آمد )بترتیب با عملکرد 1000 و 1092 کیلوگرم در هکتار( در مقابل تیمارکشت سه ردیف روی پشته کمترین میزان عملکرد دانه ) 481 کیلوگرم در هکتار( را تولید کرد. به علاوه بیشینهعملکرد دانه و عملکرد روغن به عنوان مهمترین صفات مورد بررسی بترتیب از ارقام دشتستان 2 و داراب 1 بدستآمد. به عنوان یک اصل کلی میتوان چنین نتیجه گیری کرد که در انتخاب روش کاشت بایستی به ویژگیهایارقام توجه شود و تراکم و روش کاشت به نحوی تنطیم شود که ضمن استفاده گیاه از عوامل محیطی، رقابت بینبوتهها به حداقل رسیده و حداکثر عملکرد اقتصادی حاصل شود.کلمات کلیدی: ارقام کنجد، روش کاشت، درصد روغن، عملکرد دانه و روغن