حمید رضا میرداودی
عادل جلیلیی
زیبا جم زاد
علی فرمهینی

در این تحقیق طبقه بندی استراتژی گونه های گیاهی بر اساس تیوری CSR در مناطق حفاظت شده هفتاد قله و کویر میقان اراک انجام شده است. نمونه برداری به صورت تصادفی در تیپ های مختلف گیاهی، صورت گرفته و ویژگیهای مربوط به گونه های گیاهی طبق روش Hodgson et al.1999 ثبت گردید. سپس با ورود این اطلاعات در صفحه گسترده (Spreadsheet) در نرم افزار Excel، استراتژی گونه ها مشخص گردید. در مجموع 172 گونه گیاه آوندی متعلق به 136 جنس و 46 تیره گیاهی مورد مطالعه قرار گرفت. بیشترین فراوانی گونه ها با 5/13، 4/12، 1/7 درصد به ترتیب متعلق به تیره های Asteraceae، Poaceae و Lamiaceae بود. همی کریپتوفیتها و تروفیتها از مهمترین گروههای ساختاری طیف زیستی منطقه به روش رانکایر بودند. بررسی کورولوژیک و استخراج کوروتیپ ها، غلبه عناصر ایرانی- تورانی را نشان داد. استراتژی رقابتی- خرابه زی (CR)، تنش- رقابتی (SC) و رقابتی/ رقابتی- خرابه زی (C/CR)، به ترتیب با فراوانی 5/36، 8/18، 9/12درصد، مهمترین استراتژی های موجود در منطقه بودند. نتایج نشان داد که تعداد کمی از گونه ها (6 گونه) دارای استراتژی رقابتی (C) بودند، این گیاهان عمدتا شامل گونه های درختی و درختچه ای موجود در مناطق کمتر دست خورده بودند. افزایش فراوانی استراتژی های گروه رقابتی- خرابه زی مثل CR، C/CR، R/CR و CR/CSR را می توان به دلیل حفاظت نسبی و چرای دامهای وحشی و اهلی در این مناطق ذکر کرد. همچنین وجود تنش ناشی از تنوع ویژگی های اکولوژیکی مناطق مورد مطالعه و شیب عوامل محیطی مثل شوری خاک، تغییرات ارتفاعی و جهات جغرافیایی مختلف، در رویشگاه های مورد مطالعه، باعث افزایش فراوانی استراتژی های گروه تنش مثل SC، C/SC، S/SC، SC/CSR، SR و SR/CSR شده اند، هر چند که چرای دام در این مناطق نیز بر اتخاذ استراتژی های گروه خرابه زی مثل SR از سوی گیاهان بی تاثیر نبوده است. به طور کلی این بررسی نشان داد که مدل طبقه بندی CSR می-تواند برای تعیین پاسخ گونه های گیاهی به الگوی تغییر عوامل محیطی و آشفتگی مورد استفاده قرار گیرد.کلمات کلیدی: آشفتگی، اراک ، تیوری Grime، تنش، رقابت، کارکردهای گیاه.