عزیز تراهی
مسعود لطیفیان
اسماعیل راه خدایی
سید ناصر موسوی

فنولوژی که به معنی مطالعه وقایع قابل مشاهده و تکرارپذیر گیاه تحت تاثیر محیط و شرایط درونی گیاه است، از جمله علوم بسیار مهم و کاربردی در زمینه های مختلف ردیابی و پیش آگاهی، تغذیه، آبیاری، مبارزه با آفات و بیماری ها، گرده افشانی، مدیریت محصول و غیره به شمار می رود. با توجه به عدم وجود مطالعه جامعی در ارتباط با فنولوژی نخل خرما که یکی از محصولات مهم و استراتژیک است انجام تحقیق حاضر ضروری به نظر می رسد. این طرح در سه نخلستان شامل 1) نخلستان مادری ارقام خرمای ستاد پژوهشکده خرما و میوه های گرمسیری2) کلکسیون ارقام خرما در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستانو 3) نخلستان آقای سیاحی در منطقه بیوض روی ارقام استعمران و برحی (از هر رقم در هر منطقه 6 نخل) اجرا شد. در این تحقیق صفات رویشی و زایشی اندازه گیری شد.نتایج نشان داد که سه پارامتر درجه حرارت حداکثر، میزان بارندگی و رطوبت نسبی حداقل مطلق با نرخ باز شدن گل آذین و پارامترهای درجه حرارت حداکثر و میزان بارندگی با نرخ ظهور گل آذین دارای ضریب همبستگی معنی-داری و بالای 5/0 بوده و در فنولوژی گلدهی نخل خرمای ارقام سایر و برحی تاثیر معنی داری داشته اند. جابه جایی زمانی فازهای رشد در سال های مختلف مشاهده شد و در سال هایی که متوسط دمای فصل زمستان بیشتر بود فاز گلدهی زودتر آغاز شد و توجه به مسیله گرده افشانی زودهنگام را ضروری نمود.واژه های کلیدی:نخل خرما، فنولوژی، گرده افشانی