سامان شیدائی
حسین صادقی
لیلا زارع
بیتا اسکوئی
حسن میوه چی لنگرودی
کامران نظرعلیزاده
جعفر قاسمی رنجبر
ویکتوریا عسگری
محمد رحمانی
محمد آزادبر

بذر از مهمترین نهاده های تولید محصولات زراعی بوده و آلودگی به بیماری های بذر زاد از عوامل کاهش کیفیت بذر می باشد و در صورت آلودگی، سبب انتشار بیماری در کل کشور می گردد. براساس درخواست شرکت کشت و صنعت شهید رجایی به منظور تولید بذر هیبرید کلزا (هایولا 50، هایولا 420، هایولا 401 و هایولا 4815) در سال زارعی 94-1393 در استان های خوزستان و ایلام 680 هکتار مزرعه تولید بذر از این ارقام احداث شد. این مزارع، در طی دوره رشد مورد بازدید قرارگرفت و میزان آلودگی به بیماری فوما به صورت چشمی تعیین گردید. پس از برداشت و عملیات فرآوری و بوجاری از هر یک از پیمانکارن نمونه های جداگانه گرفته و در آزمایشگاه تجزیه بذر مورد تجزیه کیفی قرار گرفت و پس از انجام آزمون های تجزیه کیفی بذر وضعیت آلودگی بذرهای کلزا به بیماری های فوما، اسکلروتینا، فوزاریوم و قارچ های انباری تعیین گردید. نتایج نشان داد که بذرهای تولید شده دارای میزان پایینی از اسپور قارچ عامل بیماری فوما (حداکثر 0.6 درصد) بودند، که این میزان بیماری اندک بوده و قادر به ایجاد بیماری قابل مشاهده در مزرعه نمی باشد. تمام بذرهای هایولا 50 تولیدشده در خوزستان به دلیل پایین بودن قوه نامیه، مورد تایید نبود، پارت های بذری هایولا 420 از نظر قوه نامیه، خلوص فیزیکی و وضعیت آلودگی به علف های هرز مورد تایید قرارگرفت. بذرهای هایولا 401 تولیدی در استان خوزستان نیز به طور کامل مورد تایید قرارگرفت. از سه پارت بذری هایولا 4815، دو پارت استاندارد و یکی هم به دلیل پایین بودن قوه نامیه مورد تایید قرارنگرفت. کل بذرهای هایولا 401 تولید شده در استان ایلام غیراستاندارد بود که سه پارت آن به دلیل قوه نامیه و سه پارت دیگر هم به دلیل آلودگی به علف هرز غیراستاندارد تشخیص داده شدند.کلمات کلیدی: بذر، بیماری بذر زاد، کلزا، فوما.