شکیبا شاهمرادی
علی طباطبایی
جواد مظفری
معصومه پور اسماعیل
محمد آقا علیخانی

در این پروژه تحقیقاتی به منظور ارزیابی کلکسیون ژرم پلاسم جو بانک ژن گیاهی ملی ایران از نظر تحمل به شوری، در حدود 2000 نمونه ژنتیکی جو بومی در دو شرایط آزمایشی نرمال (مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح وتهیه نهال و بذر کرج) و تنش شوری (مرکز تحقیقات شوری اردکان یزد) مورد ارزیابی قرار گرفتند. به این منظور در چهار سال متوالی و در هر سال تعداد 500 نمونه جو اهلی از کلکسیون انتخاب و در دو شرایط نرمال و تنش شوری کشت شدند. کشت نمونه ها در قالب طرح آگمنت به همراه 3 شاهد حساس، نیمه متحمل و متحمل، در 10 بلوک انجام گرفت. کلیه عملیات زراعی مورد نیاز جهت رشد و نمو مطلوب این گیاه در طول فصل کشت انجام شد.علاوه بر ارزیابی صفات، میزان عملکرد دانه و وزن هزار دانه در نمونه ها اندازه گیری شد. به منظور گزینش ژنوتیپ های متحمل به شوری و با عملکرد بالا در هر دو محیط تنش و محیط بدون تنش، نمودار سه بعدی (3D plot) به منظور گروه بندی ژنوتیپ های مورد بررسی و جدا نمودن ژنوتیپ های متحمل به شوری از سایر ژنوتیپ ها تجزیه خوشه ای با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شدو نمونه های متحمل و حساس متمایز شدند.برای بررسی ارتباطتحمل به تنش شوری در شرایط مزرعه با تحمل این تنش در مرحله جوانه زنی، تست جوانه زنی با استفاده از معیار LD50 انجام گرفت و بر اساس آستانه تحمل تنش شوری در نمونه های جو، سطوح تنش شوری در آزمایش جوانه زنی تعیین گردید و نمونه های منتخب از آزمایش مزرعه ای در شرایط تنش شوری در مرحله جوانه زنی نیز ارزیابی شدند. صفات مورد ارزیابی در این تحقیق شامل: درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، قدرت و ارزش جوانه زنی و شاخص تحمل تنشمی شود.ارزیابی شاخص تحمل تنش در مرحله جوانه زنی (GSI) با شاخص STIدر شرایط مزرعه نشان داد که در گیاه جو میزان تحمل نسبت به تنش شوری در مرحله اولیه رشد با تحمل در مرحله بلوغ و رسیدگی ارتباطی ندارد.این امر ثابت می کند که میزان تحمل شوری در مراحل مختلف نموی گیاه متغیر است.واژه های کلیدی:جو ، نمونه، تحمل، تنش شوری