فرزاد مجیدی شیل سر
یوسف میره جینی
محمد ابراهیم محمدی
ایرج بنیادی
زمان هاشمی
جعفر محقق نیشابوری

کرم ساقه خوار نواری برنج ) Chilo suppressalis ( بالغ بر چهل سال به عنوان آفت خطرناک در میارعبرنج شمال کشور فعالیت کرده و سالانه در صورت عدم کنترل به گیاه برنج خسارت وارد می نماید. اینتحقیق به منظور جلوگیری از خسارت آفت با توجه به تغییرات آب و هوا و با دانش بر بیولوژی، تعداد نسلو براساس روز درجه انجام شد. تحقیق حاضر در - موسسه تحقیقات برنج واقع در رشت در میرعه برنجدرشرایط کاملا طبیعی از سال 1340 تا 1343 انجام شد. در میرعه ی مورد نظر 4 قفس چوبی به ابعاد1 مترکه با تور از جنس پلاستیک محصور شده بودند، استقرار یافتند. داخل هر قفس 20 بوته ی ×1×1/5برنج رقح گوهر نشا کاری شد. دراین قفس ها هر روز با تغییر یک مرحله زیستی آفت به مرحله دیگر،یاداشت برداری تا پایان نسل های مختلف انجام گرفت. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که مجموعدرجه حرارت موثر برای ساقه خوار نواری برنج در طی چهار سال حدود 822 روز درجه می باشد. -مجموع درجه حرارت های لازم برای مراحل زیستی کرم ساقه خوار نواری برنج به تفکیک تخح، لارو،- 109 و 42 روز درجه که در طی 69 ، 551 ، شفیره و حشره بالغ در نسل اول به ترتیب دمای بیش از 70روز کامل گردید، می باشد. نتایج نشان داد که اگر در نسل اول، تخح آفت دمای بیش از 70 روز درجه را -کسب نمایند، می تواند وارد مرحله لاروی شود. بررسیهای حاصل از این پژوهش نشان داد اگر چنانچهتخح آفت ساقه خوار در نسل دوم و سوم دمای بیش از 76 روز درجه دریافت کند، به لارو تبدیل می شود. -با توجه به نتایج جاصل از پژوهش حاضر، همچنین اگر چنانچه حشره بالغ دمای بیش از 40 روز درجه را -دریافت کند، این توانایی را دارد که وارد مرحله تخح شود. بررسیهای نشان داد که آفت ساقه خوار نواریبرنج در نسل دوم سالهای 40 تا 43 مشابه نسل اول با دریافت مجموع درجه حرارت های بیش از 823 روز-درجه سیکل زندگی خود را کامل کرده و به نسل سوم منتقل می شود. بطورکلی نتایج حاصل نشان داد،این حشره به غیر از مرحله تخح به لارو قادر به تکمیل نسل سوم خود نبود و لاروهای حاصل وارد مرحلهزمستان گذرانی تا سال بعد شدند. از دلایل اصلی این تغییرکاهش دوره نوری و عدم دریافت دمای لازمبرای تکمیل چرخه زیستی از دلایل آن می باشد.کلمات کلیدی: آفت، نسل، سیکل زندگی، روز درجه