مجید حسینی
عبدالحمید غفوری
مسعود گودرزی
فاضل ایرانمنش
علیرضا شادمانی
سیما رحیمی
طیب رضیی
محمودرضا طباطبایی

تغییر اقلیم به عنوان نتیجه مستقیم گرم شدن کره زمین، تهدیدی جدی برایمحیطصزیست،منابع آب،کشاورزی،منابعطبیعیورفاهانسان در اکثر مناطق جهان از جمله ایران بشمارمی رود. افزایش گازهای گلخانه ای می تواند علاوه بر تاثیر بر روی پارامترهای اقلیمی سیستمهای متاثر از این متغیرها نظیر منابع آب، کشاورزی، محیط زیست، بهداشت و اقتصاد را نیز دگرگون سازد.بررسی های اولیه ‭IPCC ‬بر روی داده های مشاهداتی دما، بارندگی، پوشش برف و سطح آب دریاها حاکی از وجود تغییرات در این متغیرها می باشد. از آنجایی که عامل اصلی تغییر اقلیم فعالیت های بشری می باشد لذا تحقیق حاضر ضمن اشاره اجمالی به شناخت، اثرات و مسایل و مشکلات تغییر اقلیم در ایران وجهان، به راهکارهای سازگاری با تغییر اقلیم می پردازد. عمده ترین مشکلات تغییر اقلیم در سه دسته اطلاعات، قوانین و مدیریت دسته بندی شده است. راهکار های سازگاری با تغییر اقلیم به دو گروه وابسته به انرژی و غیر وابسته به انرژی تقسیم شده اند.گروه اول شامل سه راهکار جهانی شامل افزایش بهره وری انرژی، جایگزینی سوخت و استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر و پاک می باشد. درگروه دو‮‭13‬ راهکار اجرایی همچون استفاده از روشهای نوین آبیاری، استفاده از منابع آب غیر متعارف، استفاده از فن آوری باروری ابرها، کشت گیاهان مقاوم به خشکی و شوری، جلو گیری از برداشت غیر مجاز از منابع زیر زمینی، کاهش ضایعات محصولات کشاورزی، استفاده از آب مجازی، افزایش راندمان آبیاری، مقابله با تغییرات اقلیم در مزرعه، بهره برداری از سیلاب و تغذیه آبخوان ها، شناسایی مکانهای احداث سدهای زیرزمینی در مسیر رودخانه ها و اصلاحالگوی کشت ارایه می گردد. در این راستا ‮‭12‬ راهکار مدیریتی همچون بیمه محصولات کشاورزی، پایش نوسانات اقلیمی، آگاه سازی جامعه دانش آموزی و دانشگاهی از مخاطرات تغییر اقلیم و نهایتا ‮‭14‬ ضرورت تغییر رویکرد ها ارایه شده است. در پایان‮‭10‬ عنوان پژوهشی مورد نیاز در راستای سازگاری با تغییر اقلیم ارایه شده است. واژگان کلیدی: تغییراقلیم، سازگاری، کشاورزی و منابع طبیعی، گازهای گلخانه ای، ‭IPCC