امیر هوشنگ جلالی
رضا خاکپور
حسن صالحی

به منظور بررسی تاثیر دو روش کشت بهاره با آبیاری مرسوم و کشت انتظاری با آبیاری تکمیلی بر ویژگیصهای رشد، عملکرد دانه، اجزای عملکرد و کارایی مصرف آب ژنوتیپ های مختلف نخود، این پروژه به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی ‮‭1393 -94‬ در ایستگاه تحقیقات کشاورزی رزوه شهرستان چادگان انجام شد. دو روش کاشت انتظاری و بهاره به عنوان کرت اصلی و سه رقم نخود شامل هاشم، آزاد، آرمان و توده بومی منطقه در مجموع چهار رقم به عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شدند. بر اساس نتایج این پژوهش، در کشت بهاره ارقام آرمان، آزاد و هاشم به ترتیب با عملکردهای ،‮‭1070 1220‬ و ‮‭1010‬ کیلوگرم در هکتار بطور معنی دار عملکرد دانه بیشتری نسبت به توده بومی (‮‭702‬ کیلوگرم در هکتار) داشتند. در کشت انتظاری رقم آزاد به طور معنی دار بیشترین عملکرد دانه را به خود اختصاص داد. تعداد بوته در متر مربع مهمترین جز عملکرد در کشت انتظاری بود و این صفت در رقم آزاد نسبت به ارقام آرمان، هاشم و توده بومی به ترتیب 7/،‮‭24/5 25‬ و ‮‭84/6‬ درصد بیشتر بود. با توجه به این که در کشت بهاره 5 نوبت آبیاری و در کشت انتظاری یک نوبت آبیاری (در زمان گلدهی به عنوان آبیاری تکمیلی) انجام شد، کارایی مصرف آب در کشت بهاره دامنهصای از ‮‭0/39‬ تا ‮‭0/67‬ و در کشت پاییزه دامنه ای از ‮‭0/15‬ تا ‮‭1/5‬ کیلوگرم دانه به ازای هر متر مکعب آب آبیاری داشت. به طور خلاصه استفاده از رقم آزاد نخود درکشت پاییزه به همراه آبیاری تکمیلی نسبت به کشت بهاره هم از نظر عملکرد و هم از نظر اقتصاد آب برای شهرستان چادگان و نواحی اقلیمی مشابه قابل توصیه است. کلمات کلیدی: آبیاری تکمیلی، توده بومی،کارایی مصرف آب، نخود