محمدحسن رحیمیان
ناصر باغستانی میبدی
رضا عطار زاده
محمد زارع ارنانی

سنجش از دور تکنیکی است که می تواند در بررسی عوارض و پدیده های مختلف زمینی مورد استفاده قرار گیرد و با صرف کمترین هزینه و زمان ممکن، اطلاعات مفیدی از آن ها را ارایه دهد. هدف از انجام پژوهش حاضر نیز بررسی تغییرات پوشش گیاهی و شوری خاک دشت ابرکوه - مهرآباد در استان یزد طی سال های ‮‭2000‬ تا ‮‭2014‬ میلادی به کمک داده های سنجش از دور ماهواره ای و نمونه برداری زمینی در سال ‮‭2014‬ میلادی (مصادف با ‮‭1393‬ شمسی) است. در این پژوهش موقعیت ‮‭95‬ نقطه برای ثبت مشاهدات زمینی به روش فرامکعب لاتین تعیین و به کمک دستگاه هدایت گر الکترومغناطیس ‭(EM‬‮‭38‬)، مقادیر شوری ظاهری توده خاک ‭(ECa) ‬در دو جهت افقی و عمودی قرایت شد. سپس در ‮‭30‬ نقطه منتخب که به صورت تصادفی از بین محل های مشاهداتی انتخاب شدند، نمونه برداری خاک انجام و پارامتر هدایت الکتریکی عصاره اشباع ‭(ECe) ‬در آزمایشگاه اندازه گیری شد. همچنین برای بررسی تغییرات زمانی و مکانی پوشش گیاهی و شوری خاک، از تصاویر ماهواره لندست مربوط به سالصهای ،‮‭2000‬ ،‮‭2002‬ ،‮‭2010 2009‬ ، ‮‭2011‬ و ‮‭2014‬ استفاده شد و همبستگی شوری خاک با داده های رقومی ماهواره ای به روش های مختلف (شاخص های مختلف پوشش گیاهی و شوری خاک، رگرسیون خطی چندمتغیره و طبقه بندی نظارت شده تصویر) بررسی شد تا نقشه شوری خاک منطقه مطالعاتی در سال های مورد نظر تهیه شود. در این پژوهش بدلیل نقصان رطوبت خاک در فصل قرایت شوری خاک (تابستان)، رابطه معنی دار آماری بین قرایتصهای دستگاه هدایت گر الکترومغناطیس ‭(EM‬‮‭38‬) و شوری خاک منطقه مطالعاتی بدست نیامد و امکان استفاده از داده های ‭EM‬‮‭38‬ برای پهنه بندی شوری خاک میسر نشد. همچنین علی رغم همبستگی بالای مدل رگرسیون خطی برای سال ‮‭2014‬ میلادی (‮‭0/97‬‭=R‬2)، این مدل برای سال های ماقبل غیرقابل استفاده بود. نهایتا از طبقه بندی نظارت شده تصویر به روش حداکثر احتمال برای سالصهای ،‮‭2000‬ ،‮‭2002‬ ،‮‭2010 2009‬ و ‮‭2011‬ و ‮‭2014‬ میلادی استفاده شد تا کلاس های شوری خاک منطقه مطالعاتی مشخص و پهنه بندی گردند. بر خلاف مدل رگرسیونی، روش مذکور توانست دقت بالایی نیز داشته باشد (مقدار صحت کلی ‮‭0/96‬ و ضریب کاپای ‮‭0/95‬) و کلاسه بندی شوری خاک مراتع را به خوبی انجام دهد و درصد مساحت اختصاص یافته به هر کلاس در سال های مختلف را بررسی و مقایسه نماید. همچنین در پژوهش حاضر رابطه بین شوری خاک و پوشش گیاهی در مناطق مرتعی، معنی دار گزارش شد و تاثیر افزایش شوری خاک بر کاهش پوشش گیاهی در سال های تحت پژوهش مشهود بود. واژگان کلیدی: مرتع، شوری خاک، پوشش گیاهی، لندست، ‭EM‬‮‭38‬