مهدی حبیبی
علی فرمهینی فراهانی
علی اکبر داودی راد
حشمت اله آقارضی

فرسایش در کناره ها و بستر رودهای دایمی همواره فعال است در حالی که فرسایش های دیگر فقط در حین بارندگی و یا کمی پس از شروع آن فعال است.با اجرای این طرح اطلاعات مختلفی از ویژگی های فرسایش حاشیه و بستر رودخانه ها و آبراهه های استان مرکزی جمع آوری و استخراج شده است. این اطلاعات برای رودخانه ها و مسیل هاییکه بر روی نقشه های‮‭250000:1‬ دیده می شوند تهیه و جمع آوری شده است. واحد کاری مطالعه تقسیم بندی و کدگذاری محدوده های مطالعاتی توسط مرکزتحقیقات منابع آب بوده است. بر این اساس ‮‭14‬ محدوده مطالعاتی در استان مرکزی بررسی و مطالعه شده است. اطلاعات از طریق گزارشات موجود و یا انجام بازدیدهای صحرایی جمع آوری گردیده و به نرم افزار ‭Arc GIS ‬انتقال داده شده است. بر اساس نتایج حاصله در محدوده مورد مطالعه تعداد ‮‭836‬ آبراهه با طول مجموع ‮‭6239/7‬ کیلومتر وجود دارد. ‮‭63‬ درصد طول مسیر آبراهه ها در محدوده های مطالعاتی از آبرفت ها عبور نموده و ‮‭27‬ درصد نیز از مسیر سنگی عبور نموده است. در آبراهه های محدوده های مورد مطالعه هر دو نوع فرسایش بستر و کناری مشاهده می شود. در ‮‭30‬ درصد طول مسیر آبراهه های تحت مطالعه فرسایش بستر و در ‮‭27‬ درصد آن فرسایش کناری مشاهده شده است. در ‮‭65‬ درصد از طول آبراهه های مورد مطالعه حساسیت به فرسایش متوسط، در ‮‭15‬ درصد شدید و در ‮‭20‬ درصد ضعیف ارزیابی شده است. به عبارتی در ‮‭80‬ درصد طول آبراهه های مورد مطالعه حساسیت قابل توجه به فرسایش وجود دارد. از جمله اقداماتی که می تواند میزان فرسایش آبراهه های محدوده های مطالعاتی را کاهش دهد توسعه عملیات مکانیکی نظیر احداث انواع بندها و بویژه عملیات بیولوژیکی نظیر بهبود پوشش گیاهی در بستر و حاشیه آبراهه های محدوده های مطالعاتی میصباشد. واژهصهای کلیدی: فرسایش آبی، رودخانه، استان مرکزی، حاشیه و بستر رودخانهصها.