مریم موسیوند
غلامرضا صالحی جوزانی
مریم هاشمی
آذین بذرافشان
عزیزاله شبانی

فیتازها مهمترین آنزیم های صنعتی محسوب شده و امروزه به طور معمول و به عنوان افزاینده در خوراک طیور مورد استفاده قرار می گیرند. میکروارگانیسم های متعددی قادرند با مکانیسم های متفاوتی آنزیم فیتاز را تولید نمایند اما در میان باکتری ها باسیل ها بیشتر از بقیه مورد توجه بوده اند. در بررسی حاضر‮‭276‬جدایه باسیلوس از مزارع گندم و برنج جمع آوری و بر اساس توان تولید آنزیم فیتازبه صورت کیفی مورد ارزیابی قرار گرفتند. ارزیابی فعالیت کمی 5 جدایه باکتریایی منتخب در شرایط مختلف دما ، غلظت سوبسترا و‭pH ‬انجام و جدایه D‮‭19‬‭d ‬برای آزمایشات بعدی انتخاب شد. تعیین توالی ژن ‮‭16‬ ‭SrDNA ‬نشان داد که سویه منتخب با بیش از‮‭98‬ درصد شباهت متعلق به گونه ‭B. subtilis ‬می باشد. تعیین ویژگی های کاتالیتکی وشرایط بهینه فعالیت آنزیم فیتاز D‮‭19‬‭d B. subtilis ‬به روش سطح پاسخ انجام شد. بر اساس نتایج حاصل از آنالیز واریانس ، مدل درجه دوم به عنوان مدل مناسب برای پیش بینی فعالیت آنزیم فیتاز پبشنهاد شد‮‭0. 94‬‭=R‬2 ) ). بر اساس نتایج، آنزیم فیتاز تولید شده توسط جدایه D‮‭19‬‭d ‬فعالیت بهینه ای را در دمای ‮‭50-65‬ درجه سلسیوس،‮‭8-7‬ ‭pH ‬وغلظت سوبسترای ‮‭2/8-3/8‬ میلی مولار نشان داد. بررسی پایداری این سویه در ‭pH ‬و دماهای مختلف نشان داد که این آنزیم در ‭pH ‬اسیدی چندان پایدار نبوده اما در 6 ‭pH‬تا‮‭10‬ تقریبا ‮‭100‬ از فعالیت اولیه خود را حفظ می نماید. همچنین مشخص شد که آنزیم در دماهای ‮‭40‬ و ‮‭50‬ درجه سلسیوس از پایداری مناسبی برخوردار است. بررسی تاثیر یونهای فلزی بر فعالیت آنزیم فیتاز D‮‭19‬‭d B.ubtilis ‬نشان داد که عناصر پتاسیم‭(mM‬5) و لیتیم‭(mM‬2) اثر القاکنندگی بر فعالیت آنزیم دارند در حالیکه یون های فلزی منیزیوم، منگنز، جیوه، روی، مس، آهن وکلسیم اثر مهارکنندگی چشمگیری بر فعالیت آنزیم داشتند. بر اساس نتایج حاصله سویه ‭B.subtilis strain D‬‮‭19‬‭d ‬به منظور استفاده در پروژه های بعدی انتخاب شد. واژه های کلیدی: فیتاز، ‭Bacillus subtilis‬، روش سطح پاسخ و ویژگی کاتالیتیکی