رحیم مهرابی
محسن سرهنگی
الهام الاحسنی
حبیب اله قزوینی
فرزاد افشاری

زنگ های زرد، قهوه ای و سیاه گندم خسارت زاترین بیماریهای گندم در ایران و جهان هستند. استفاده از ارقام مقاوم به این بیماریها، موثرترین و اقتصادی ترین روش کنترل آنها میباشد. در حال حاضر برای تعداد قابل توجهی از ژنهای مقاومت به این سه بیماری، نشانگرهای مولکولی مرتبط شناخته شده است. در این تحقیق ارقام گندم نان در دست معرفی چهار اقلیم کشور جهت تشخیص حضور و عدم حضور ژن ها و یا جایگاه های ژنی مقاومت در مرحله گیاه کامل و گیاهچه ای شامل ‭Lr‬‮‭46‬‭/Yr‬‮‭29‬‭/Pm‬‮‭39‬، ‭Lr‬‮‭34‬‭/Yr‬‮‭18‬‭/pm‬‮‭38‬، ‭Lr‬‮‭67‬‭/Yr‬‮‭46‬، ‭Sr‬2‭/PBC‬، ‭Sr‬‮‭24‬‭/Lr‬‮‭24‬، ‭Sr‬‮‭26‬، ‭Sr‬‮‭31‬‭/Yr‬9‭/Lr‬‮‭26‬، L‮‭21‬، ‭Sr‬‮‭38‬‭/Yr‬‮‭17‬‭/Lr‬‮‭37‬، ‭Srcad ‬و ‭Lr‬‮‭29‬ با استفاده از نشانگرهای مولکولی پیوسته با آنها مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که جایگاه های ژنی ‭Lr‬‮‭46‬‭/Yr‬‮‭29‬‭/Pm‬‮‭39‬، ‭Lr‬‮‭34‬‭/Yr‬‮‭18‬‭/pm‬‮‭38‬ هر کدام در 4 لاین، ‭Lr‬‮‭67‬‭/Yr‬‮‭46‬ در 5 لاین، و جایگاه های ژنی ‭Sr‬‮‭31‬‭/Yr‬9‭/Lr‬‮‭26‬ و ‭Sr‬‮‭38‬‭/Yr‬‮‭17‬‭/Lr‬‮‭37‬ نیز هرکدام فقط در یک لاین دیده شدند. سایر جایگاه-های ژنی در هیچ کدام از لاین های مورد بررسی مشاهده نشدند. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان میدهد که فراوانی حضور این ژنها در ارقام در دست معرفی پایین بوده و بنابراین بایستی در برنامه های اصلاح برای مقاومت به این بیماریها از لاینهای حاوی ژنهای مقاومت استفاده گردد تا باعث افزایش فراوانی حضور این ژنها در ارقام اصلاح شده شود. واژه های کلیدی: گندم، زنگ سیاه، زنگ زرد، زنگ قهوه ای، نشانگرهای مولکولی