طاهره حسنلو
محمد حسینی
امیرحسین شیرانی راد

این آزمایش به منظور بررسی اثر تنش خشکی ( متوسط (‮‭50‬ درصدآب قابل دسترس ‭(AW)) ‬و شدید(‮‭25‬ ‭AW)) ‬بر برخی صفات فیزیولوژیکی ارقام کلزا در سال ‮‭1389-90‬ در گلخانه پژوهشکده بیوتکنولوژی کرج به صورت فاکتوریل درقالب طرح پایه کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. عامل اول ارقام در دو سطح شامل رقم آپشن و ‭RGS‬‮‭003‬، و عامل دوم تنش کمبود آب، شامل متوسط ‭AW‬‮‭50‬، شدید‭AW‬‮‭25‬ و آبیاری شاهد، در سه سطح مورد بررسی قرار گرفت. اثر متقابل تنش کمبود آب و رقم در صفات کل قندهای محلول ، میزان اسیدآمینه پرولین ، ‭%RWC ‬، ماده خشک ، عملکرد اقتصادی و بیولوژیک، کاتالاز و پراکسیداز، هدایت روزنه ای، پروتیین، گلوگز، فروکتوز، ساکاروز و مالون دی آلدهید معنی دار بود. همچنین رقم متحملتر ‭RGS‬‮‭003‬، کمترین کاهش، و رقم آپشن بیشترین کاهش را در میزان ماده خشک نشان دادند. کمترین میزان ماده خشک در رقم آپشن و در شرایط تنش شدید به میزان ‮‭27/77‬ گرم در بوته و بیشترین آن در رقم ‭RGS‬‮‭003‬ به میزان ‮‭52/23‬ گرم در بوته و در شرایط نرمال آبیاری مشاهده شد. الگوی اسیدهای آمینه بین سطوح تنش و آبیاری نرمال در رقم آپشن در برخی اسیدهای آمینه شامل پرولین، متونین، آلانین، فنیل آلانبن، تریپتوفان، سرین و گلایسن اختلاف معنیدار وجود داشت، همچنین میزان کل اسیدهای آمینه تیمارهای تنش بالاتر از آبیاری بوده است. تنش کمبود آب در هر دو رقم، میزان تولید ماده خشک را به صورت معنیداری کاهش داد. واژه های کلیدی: رقم، تنش خشکی، بررسی فیزیولوژیکی.