مهدی پورهاشمی
پریسا پناهی
مهدی زندبصیری

این پژوهش به عنوان یکی از زیرطرح های طرح جامع "بررسی و اصلاح ساختار توده های شاخه زاد بلوط مریوان" و در راستای شناسایی ساختار کنونی این توده ها و روند تغییرات ویژگی های ساختاری در قطعات نمونه با سطوح مختلف انجام شد. برای این منظور بخشی از توده های شاخه زاد بلوط واقع در منطقه ریخلان شهرستان مریوان در استان کردستان که الگویی از توده های بهره برداری شده منطقه بود، انتخاب شد. 5 قطعه نمونه مربعی شکل با مساحت های ،‮‭10‬ ،‮‭20‬ ،‮‭40 30‬ و ‮‭50‬ آر و به شکل پلات های حلزونی (با مبدا یکسان) در منطقه مورد مطالعه پیاده شد و متغیرهای ساختاری کلیه درختان موجود در داخل قطعات نمونه (آماربرداری صددرصد) شامل گونه، مبدا (دانه زاد یا شاخه زاد)، تعداد جست در هر جست گروه، قطر جست ها در ارتفاع نیم متر، دو قطر بزرگ و کوچک تاج جست گروه ها و ارتفاع 4 جست در هر جست گروه ثبت شد. با استفاده از داده های اندازه گیری شده، رویه زمینی، سطح تاج و قطر جست گروه نیز محاسبه شد. نتایج این پژوهش نشان داد که تیپ جنگلی منطقه مورد مطالعه تیپ اصلی خالص برودار ‭(Quercus brantii Lindl.) ‬است و تمام درختان شاخه زادند. هم چنین با افزایش سطح قطعه نمونه از ‮‭20‬ آر تا ‮‭50‬ آر، میانگین کلیه متغیرهای مورد بررسی به جز متغیر ارتفاع جست، افزایش داشت. کم بودن متوسط قطر جست ها در قطعات نمونه مختلف (‮‭5/4‬ تا ‮‭5/6‬ سانتیصمتر) نشان دهنده نوجوان بودن توده موردمطالعه و کم بودن ارتفاع جست ها (میانگین کمتر از 4 متر) نیز نشان دهنده کم عمق بودن پروفیل ارتفاعی توده بود. پراکنش قطری توده مورد مطالعه در تمام قطعات نمونه از الگوی نرمال پیروی می کرد که بیان گر هم سال بودن توده است. در پروفیل ارتفاعی نیز فقط یک اشکوب وجود داشت. هم چنین پس از برازش مدل های مختلف رگرسیونی، بهترین مدل برای منحنی ارتفاع، مدل سهمی به دست آمد. در مجموع توده مورد مطالعه فاقد تنوع گونه ای چوبی و تنوع ساختاری بود و از نظر پایداری در شرایط نامطلوبی قرار داشت، بنابراین دخالت های جنگل شناسی و پرورش و غنی سازی توده الزامیست. کلیدواژه: برودار، جست گروه، شاخه زاد، مریوان، ویژگی های ساختاری.