مهران غزوی
ولی اله بنی عامری
نازنین کوپی

تریپس غربی گل ‭Frankliniella occidentalis ‬یکی از آفات مهم گیاهان گلخانه ای می باشد که در مقابل حشره کش های شیمیایی به سرعت مقاومت نشان می دهد و استفاده از دیگر روش های کنترل به ویژه استفاده از عوامل بیولوژیک در کنترل آنها از ضرورت های مدیریت جمعیت این حشره می باشد. در بین این عوامل کنترل بیولوژیک، بیمارگرهای حشرات از جمله قارچ ها، از اهمیت ویژه ای برخوردار است و در برخی کشورها کاربرد آنها موفقیت آمیز بوده است. در این تحقیق جدایه های مختلفی از قارچ های ‭Beauveria bassiana ‬و ‭Metarhizium anisopliae ‬روی تریپس غربی گلخانه مورد آزمایش قرار گرفت تا موثرترین جدایه برای کنترل این آفت تعیین شود. برای انجام آزمایشات زیست سنجی از روش غوطه وری استفاده گردید. برای هر آزمایش 6 غلظت، برای هر غلظت 3 تکرار و برای هر تکرار از ‮‭15‬ حشره کامل تریپس استفاده شد. برای هر جدایه دو بار زیست سنجی انجام شد و حشرات شاهد فقط با آب مقطر استریل همراه با %‮‭80 1/0‬ ‭Tween ‬تیمار شد. مرگ و میر به صورت روزانه به مدت ‮‭10‬ روز ثبت گردید و تجزیه ی داده ها بر اساس طرح کاملا تصادفی انجام شد. در بین 9 جدایه مورد آزمایش ‭B. bassiana ‬، کمترین غلظت کشندگی ‮‭50‬ درصد ‭(LC‬‮‭50‬) مربوط به جدایه ی ‭DEBI‬‮‭001‬ به میزان ‮‭105‬ا‮‭1/37‬ کنیدی در میلی لیتر و پس از آن جدایه ی ‭DEBI‬‮‭014‬ به میزان ‮‭105‬ا ‮‭3/87‬ کنیدی در میلی لیتر بود. با محاسبه توانایی نسبی ‭(Relative potency) ‬مشخص شد جدایه ی ‭DEBI‬‮‭001‬ بر روی تریپس غربی گل، ‮‭6/16‬ برابر زهرآگین تر از جدایه ی ‭DEBI‬‮‭015‬ (دارای کمترین زهراگینی) می باشد. در بین سه جدایه مورد آزمایش ‭M. anisopliae ‬حداقل غلظت کشندگی %‮‭50‬ مربوط به جدایه ‭DEMI‬‮‭002‬ به میزان ‮‭104‬ا‮‭3/06‬ کنیدی در میلی لیتر بود. جدایه ی ‭DEMI‬‮‭002‬ با کمترین ‭LC‬‮‭50‬ و کمترین ‮‭13/2 39/4‬‭) LT‬‮‭50‬ روز در غلظت ‮‭10 6‬ کنیدی در میلی لیتر) به عنوان موثرترین جدایه شناخته شد. توانایی نسبی جدایه ‭DEMI‬‮‭002‬ در مقایسه با ضعیف ترین جدایه ‮‭2/6‬ ‭M. anisopliae ‬محاسبه شد. با توجه به نتایج حاصل از آزمایشات زیست سنجی جدایه نور از قارچ ‭M. anisopliae (DEMI‬‮‭002‬) با بیشترین توانایی نسبی کشندگی برای آزمایشات گلخانه ای مورد استفاده قرار گرفت. میزان تاثیر جدایه مورد آزمایش در روزهای سوم ، هفتم و دهم (با یک بار محلول پاشی با غلظت ‮‭105‬ا‮‭9/7‬ کنیدی در میلی لیتر) به ترتیب ‮‭64‬/،‮‭38/95 25‬ و ‮‭46/28‬ درصد محاسبه شد. واژگان کلیدی: تریپس غربی گلخانه، کنترل بیولوژیک، قارچ های بیمارگر حشرات، ‭Beauveria bassiana ‬، ‭Metarhizium anisopliae