رضا صداقت
سعید میرزایی
غلامرضا ابارقی
محمود محمدی

شرکتهای تعاونی کشاورزی معمولا با هدف کمک به کشاورزان در زمینه های مختلف تولید، اعتبارات، بازاریابی نهاده ها و محصولات کشاورزی و مدیریت منابع و یا هر زمینه کاری مورد نیاز دیگر، تشکیل می شوند. تعاونی های کشاورزی موجود در شهرستان های رفسنجان و انار شامل تعاونی های تولید، تعاونی های روستایی و تعداد معدودی تعاونی بازاریابی هستند که بیشتر در زمینه تامین نهاده های کشاورزی و خرید محصول باغداران، فعالیت داشته اند. در این پروژه تحقیقاتی عملکرد شرکتهای تعاونی کشاورزی موجود در سطح شهرستان های رفسنجان و انار از دیدگاه باغداران و مدیران این تعاونی ها مورد ارزیابی قرار گرفت و لزوم یا عدم لزوم تاسیس تعاونی های تخصصی از جمله تعاونی های بازاریابی، اعتبارات کشاورزی و مدیریت بهینه منابع آب کشاورزی و همچنین تعاونی های چند منظوره از دیدگاه باغداران، مورد ارزیابی اقتصادی قرار گرفت. برای بررسی عملکرد تعاونی های موجود کشاورزی از آمار توصیفی و برای ارزیابی اقتصادی تعاونی های جدید از روش تحلیل منفعت به هزینه( مقایسه معادل سالیانه منافع و هزینه ها) و سنجش تمایل به پرداخت باغداران استفاده گردید.نتایج حاصل از بررسی عملکرد تعاونی های موجود کشاورزی نشان داد که اگر چه این تعاونی ها خدمات قابل توجهی را در سالهای گذشته به باغداران ارایه کرده اند، اما هنوز نیازهای بدون پاسخی وجود دارد که بایستی در برنامه های آتی مورد توجه مدیران و برنامه ریزان قرار گیرد. از نظر میزان تمایل به پرداخت اعضای تعاونی ها برای تاسیس تعاونی های جدید، تعاونی مصرف بهینه آب، تعاونی اعتباری، تعاونی چند منظوره و تعاونی بازاریابی به ترتیب در اولویتهای اول تا چهارم قرار می گیرند. نتایج همچنین نشان داد که با توجه به هزینه های تاسیس و نگهداری تعاونی های جدید از یک طرف و میزان تمایل به پرداخت حق عضویت سالیانه اعضای آنها از طرف دیگر، در صورت خودگردان بودن تعاونی ها، تنها تعاونی مصرف بهینه آب از توجیه لازم اقتصادی برخوردار است و فقط برای این نوع تعاونی، تعداد احتمالی اعضای آن، در حدی بیشتر از تعداد اعضا در حد آستانه اقتصادی می باشد.