طاهره حسنلو
مجتبی خیام نکویی
اکرم غفاری
محمدامین حجازی

کاکتوس علوفه ای‭ficus indica) Opuntia)‬یک علوفه با ارزش است که در مناطق خشک و نیمه خشک در طی دوره خشکی و کمبود گیاهان علفی رشد می کند. این گیاه در مناطقی که امکانات کمی برای میوه ها و سبزیجات معمولی عرضه وکاشته می شود. کاکتوس علوفه ای از نظر کربوهیدرات ها و کلسیم غنی می باشد و یک غذای مورد علاقه برای تغذیه دام به خاطر تاثیر آن در تبدیل آب به ماده خشک و همین ور انرژی قابل هضم می باشد. همچنین کاکتوس علوفه ای برای مبارزه با بیابان زایی استفاده می شود. این گونه بدون خار بوده و قابلیت سازگاری آن در دو استان کرمانشاه و بوشهر مورد بررسی و مورد تایید قرار گرفته است. از آنجا که تکثیر هر بوته و امکان استفاده از پدهای تولیدی آن جهت افزایش سطح زیر کشت به حداقل دو سال زمان نیاز دارد، از این رو می توان با بهره مندی از فن آوری کشت بافت اقدام به تولید بوته های جدید نمود. هدف این تحقیق تهیه نهال های کاکتوس علوفه ای از طریق ریزازدیادی بود. برای این منظور ریزنمونه ها از کلادودهای جوان جدا شده و در محیط کشت ‭MS ‬حاوی غلظت های مختلف از بنزیل آمینو پورین ‭(BAP) ‬کشت شدند. ریزنمونه ها جهت شاخه زایی به محیطهای حاوی ‭BAP (‬5‭mg/l) ‬در غلظت های مختلف ‭IAA ‬شامل ‮‭1 0 /5 0 /25 0‬ و 2 ‭mg/l ‬و‭NAA ‬شامل ‮‭1 0 /5 0 /25 0‬ و 2 ‭mg/l ‬و همچنین تیمارهای هورمونی ‭BAP ‬با غلظت های ‮‭0/5‬ و 1 ‭mg/l ‬در غلظت های مختلف ‭Kinetin ‬شامل ‮‭0/5‬ و 1 ‭mg/l ‬به همراه ‮‭30‬ گرم ساکارز و 8 گرم آگار در لیتر در مرحله پرآوری منتقل شدند. بهترین ترکیب برای شاخه زایی در محیط محتوی ‭BAP ‬5 ‭mg/l ‬به همراه ‮‭0/25‬ ‭mg/l NAA ‬بود. ریشه زایی در محیط پایه با موفقیت انجام شد به طوری که طول ریشه ها در این محیط ‮‭6-5‬ سانتی متر بود. گیاهان ریشه دار شده به طور موفقیت آمیز ‮‭100‬ درصد نهال ها در خاک مستقر شده و با محیط گلخانه سازگار شدند. واژه های کلیدی: کاکتوس علوفه ای‭( (Opuntia ficus indica ‬ریزازدیادی