حسین غلامی
حسن فضائلی
مرتضی رضائی
علی مصطفی تهرانی
علی رضا آقاشاهی
هرمز منصوری
نادر پاپی
امیررضا صفائی
احمد اکبری
داود ابراهیمی
اسماعیل اسماعیلی راد

جهت بررسی اثر شکل فیزیکی جیره های کاملا مخلوط بر عملکرد پروار ، قابلیت هضم جیره و میزان مصرف اختیاری خوراک بره های نر پرواری ، این تحقیق انجام شد. در این آزمایش ، چهل و پنج راس بره نر از شیر گرفته شده کلکوهی (‮‭32/81 2‬ کیلوگرم میانگین وزن اولیه و سن حدود چهار ماه) در قالب یک طرح کاملا تصادفی با سه گروه آزمایشی، پنج تکرار در هرگروه آزمایشی و سه راس بره در هر تکرار مورد استفاده قرار گرفتند. تیمارها (جیره ها) شامل جیره کاملا مخلوط با علوفه بلند (مخلوط معمول)، جیره کاملا مخلوط به شکل بلوک (بلوک) و جیره کاملا مخلوط به شکل حبه (پلت) بودند. جیره های غذایی در دو وعده صبح (‮‭00:8‬) و بعدازظهر (‮‭00:16‬) ، وزن و به بره ها تغذیه شدند. مقدار خوراک مصرفی بره های تغذیه شده با جیره بلوک به طور معنی داری بیشتر از جیره مخلوط بود (‮‭0/05‬‭> P) ‬و با جیره پلت تفاوت معنیصداری نداشت. متوسط افزایش وزن روزانه بره های تیمار بلوک با بقیه تیمار ها تفاوت معنی دار داشت. و میانگین ضریب تبدیل غذایی بره ها در تیمارهای مختلف تفاوت معنی داری با یکدیگر نشان نداد. میانگین امتیاز بدنی (بر مبنای امتیاز ‮‭5-1‬) بره های تیمار بلوک (‮‭3/4‬) به طور معنی داری بالاتر از تیمار پلت (‮‭3/3‬) و مخلوط (‮‭3/2‬) و امتیاز بدنی در پایان دوره برای تیمار بلوک (‮‭4/4‬) به طور معنی داری بالاتر از تیمار پلت (‮‭4/0‬) بود (‮‭0/05‬‭> P). ‬وزن لاشه گرم و دنبه بره های تغذیه شده با جیره بلوک مشابه با جیره پلت و بیشتر از جیره مخلوط بود (‮‭0/05‬‭> P). ‬صفات جانبی لاشه ، وزن و درصد استخوان لاشه بره های تیمار پلت به طور معنی داری بالاتر از تیمار مخلوط و بلوک بود (‮‭0/05‬‭> P). ‬در آزمایش دوم دوازده راس بره نر کلکوهی (با میانگین وزنی ‮‭53 2‬ کیلوگرم) در قالب طرح کاملا تصادفی با سه گروه آزمایشی و چهار تکرار در هر گروه آزمایشی در قفس های متابولیکی انفرادی قرار گرفتند. گوارش پذیری ماده خشک، ماده آلی، پروتیین خام، دیواره سلولی و دیواره سلولی بدون همی سلولز و تعادل نیتروژن در بدن اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که این صفات تحت اثر شکل فیزیکی خوراک قرار نگرفتند.با جمع بندی نتایج به دست آمده ، استفاده از شکل بلوک جیره کامل در پرواربندی های بره با روش تغذیه تا سر حد اشتها (روش آزاد) به دلیل تولید چربی بیشتر و دنبه سنگین تر پیشنهاد نمی شود مگر آنکه تغذیه کنترل شده باشد. واژه های کلیدی: بره های پرواری، اثر شکل فیزیکی، بلوک، پلت، گوارش پذیری.