عادل جلیلی
زیبا جم زاد
سعیده سادات میرزاده واقفی
محسن نصیری
زهرا نوغانی

زالزالک ‭(Crataegus) ‬از تیره گل سرخ ‭(Rosaceae) ‬از جمله درختانی است که دارای مصارف دارویی و زینتی می باشد. بذر گونه های این جنس دارای مشکل جوانه زنی است به طوریکه ممکن است 2 تا 3 سال جوانه نزند. در زمینه جوانه زنی گونه های مختلف این جنس تحقیقات محدودی صورت گرفته است. به همین علت در این پروژه در مورد جوانه زنی بذر چهار گونه زالزالک بومی ایران ‭Crataegus babakhanloui‬، ‭C. aminii‬، ‭C. persica ‬، ‭C. assadii ‬تحقیقاتی انجام گرفت و بهترین و موثرترین تیمار معرفی شد. جهت بررسی جوانه زنی و شکستن خواب بذر گونه های مذکور آزمایشاتی با ‮‭22‬ تیمار و 3 تکرار به صورت طرح کاملا تصادفی انجام شد. تیمارها شامل خراش دهی پوسته، گرمادهی و سرمادهی متناوب و استفاده از اسید جیبرلیک، نیترات پتاسیم و اسید سولفوریک بودند. نتایج نشان داد که در تمام تیمارها برای نفوذ پذیرتر کردن پوسته و شکستن خواب بذر خراش دهی مکانیکی موثر است. بالاترین درصدجوانه زنی بذر خراش داده شده در تیمار کاشتن بذر در هوای آزاد در اوایل تابستان و تیمار آب روان و تناوب دما با به ترتیب ‮‭44‬/%‮‭52‬ و ‮‭33‬/%‮‭52‬ جوانه زنی بدون در نظر گرفتن گونه می باشد که نشان دهنده موفقیت این تیمارها است. با توجه به تعداد دانه در هر میوه تعداد دانه های جنین دار در هر میوه مشخص گردید. در هر چهار گونه بیشتر میوه ها فقط دارای یک دانه جنین دار می باشند. لغات کلیدی: زالزالک، بذر، جوانه زنی، بومی.