مهدی پورهاشمی
مهدی زندبصیری
پریسا پناهی
رضا اخوان
پژمان پرهیزکار
امیرمسعود بیضایی نژاد
عبیدا محمودزاده

با توجه به عدم وجود اطلاعات جامع و کافی در خصوص وضعیت تولید بذر گونهصهای بلوط بهصعنوان حلقه اول در زنجیره تجدیدحیات جنسی جنگلصهای زاگرس که عمدتا بهصدلیل دشواری اندازهصگیری میصباشد، در این پژوهش برای اولین بار در ایران روشصهای مختلف و ساده برآورد چشمی شمار بذر درختان بلوط در مورد گونهصهای مازودار ‭(Quercus infectoria)‬، برودار ‭(Q. brantii) ‬و ویصول ‭(Q. libani) ‬در جنگلصهای اطراف روستای هلو شهرستان بانه، استان کردستان مورد استفاده قرار گرفت. برای این منظور ابتدا با استفاده از روش نمونهصبرداری طبقهصای تصادفی از هر گونه ‮‭120‬ درخت انتخاب، شمارهصگذاری و در ابتدای شهریورماه با استفاده از روشصهای مختلف برآورد چشمی شامل روشصهای ‭Sharp‬، ‭Clifton & Whitehead‬، ‭Christisen & Kearby ‬و روش تصحیحصشده ‭Graves‬، پتانسیل بذردهی درختان نمونه مشخص و رتبهصبندی شد. همچنین از روش ‭Koenig ‬برای تهیه مدل رگرسیونی مناسب بهصمنظور تعیین شمار بذر درختان نمونه با استفاده از شمارش بذر در ‮‭30‬ ثانیه استفاده شد. سپس کلیه بذرها روی تاج نیز بهصتفکیک درخت شمارش شدند تا بتوان دقت روشصهای برآورد چشمی را محاسبه نمود. براساس نتایج بهصدستص آمده میانگین، کمینه و بیشینه شمار بذر در واحد سطح (یک متر مربع) برای مازودار بهصترتیب معادل 1/،9 صفر و 9/،‮‭278‬ برای برودار بهصترتیب معادل 3/،‮‭11‬ صفر و ‮‭122/7‬ و برای ویصول بهصترتیب معادل 5/،2 صفر و ‮‭60/2‬ عدد بود. همچنین شاخصصهای بدستص آمده از روشصهای مختلف برآورد چشمی بیانگر بذردهی ضعیف گونهصها در سالصهای موردمطالعه بودند. در بین روشصهای برآورد چشمی، بیشترین دقت برآورد را روش ‭Clifton & Whitehead ‬داشت. مدلصهای رگرسیونی بهصدستص آمده از روش ‭Koenig ‬نیز همبستگی خوبی داشتند، در نتیجه میصتوان با استفاده از مدلصهای بهصدستص آمده برای سایر درختان گونهصهای موردمطالعه در منطقه و نیز برای سالصهای آینده، فقط با شمارش بذرها در ‮‭30‬ ثانیه بهصروش ‭Koenig ‬برآورد خوبی از شمار واقعی بذر درختان مازودار داشت. کلیدواژه: بانه، برآورد چشمی، تولید بذر، بلوط، مدلصسازی.