غلامرضا قادری
حسن احمدنژاد
محسن دانش مسگران

اگر چه مراتع جنوب خراسان عمدتا استپی و گونه غالب آن درمنه است، ولی در طول چهل سال گذشته در مناطق تخریب شده، توسط بخشهای اجرایی گونه تاغ کشت شده و در حال حاضر چراگاه دام سبک جنوب خراسان می باشد. ولی تغییرات وزن دام و الگوی مدیریت چرا در این مراتع کمتر بررسی شده است. بمنظور تعیین پتانسیل گونه های فوق در تغذیه دام، هر یک از جوامع گیاهی تاغ و درمنه موجود در مجاورت ایستگاه تحقیقات گناباد به عنوان یک تیمار در نظر گرفته شده و جهت تعیین تغیییرات وزن دامهای چرا کننده استفاده شد. بر این اساس سطحی معادل چهار هکتار مراتع طبیعی درمنه و سه هکتار تاغ دست کاشت با سیم خاردار حصار کشی شده و توسط سی ر س گوسفند نر بلوچی چرا گردید. دامها در طول روز در مراتع درمنه و تاغ بطور آزاد چرا نموده و شبها به نیمی از دامهای هر جامعه گیاهی، مقدار نیم کیلو جو بعنوان جیره مکمل داده می شد. مدت چرای اعمال شده ‮‭45‬ روز بود که وزن کشی دامها به فاصله ‮‭15‬ روز یکبار انجام می گرفت. داده های حاصل از اندازه گیری وزن دامها در قالب طرح آماری کاملا تصادفی، بصورت آزمایشات فاکتوریل آنالیز گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که دامها در جوامع تاغ و درمنه بدون مکمل کاهش وزن و در تیمارهای با مکمل افزایش وزن داشتند، بطوریکه در طول دوره چرا، در جامعه تاغ خالص،کاهش وزن بطور متوسط ‮‭36‬- گرم و در تیمار درمنه خالص‮‭60‬- گرم در روز بوده ولی در تاغ با مکمل، اضافه وزن روزانه ‮‭101‬ گرم ، و در جامعه درمنه‮‭90‬ گرم در روزیود. بطور کلی تغذیه از تاغ و درمنه به تنهایی نیاز نگهداری دامها را تامین نکرده و بایستی در فصل زمستان همراه با چرا از جیره مکمل استفاده نمود. کلمات کلیدی: جامعه تاغ و درمنه، مراتع استپی، چرای گوسفند، تغییرات وزن زنده