سیروس صابرآملی
مهر دخت نجف پور نوایی
کرمعلی ذبیحی
محمد اکبرزاده
رضا مهدوی

گیاهان دارویی جزو ذخایر و منابع طبیعی هستند و بسیاری از کشورها کم یا زیاد از چنین منابعی برخوردارند که نوع، تعداد و تنوع گونه های گیاهی بر اساس شرایط و موقعیت جغرافیایی هر منطقه متفاوت است. متاسفانه سود آوریهای کلان اقتصادی و توجه روز افزون به تجارت جهانی گیاهان دارویی، مشکلات و مسایل ناگواری را برای این منابع بوجود آورده و نسل گونه های گیاهی را با خطر انقراض مواجه ساخته است. استان مازندران از پوشش گیاهی متنوع و گونه های دارویی مهمی برخوردار است که بعضا در معرض بهره برداری شدید و خطر انقراض می باشند. از اهداف این طرح، احیا و حفاظت از گیاهان دارویی نادر و در حال انقراض استان مازندران می باشد. در این راستا پس از بررسی منابع کتابخانه ای و هرباریومی جهت شناسایی گونه های مهم، تعداد پنج گونه ی دارویی و اسانس دار شامل ‭Galanthus nivalis‬، ‭Teucrium hyrcanicum‬، ‭Prunella vulgaris‬، ‭Froriepia subpinnata‬، ‭Clinopodium vulgare ‬انتخاب گردید و پس از بررسی رویشگاهی، نمونه های پایه های زنده ی گیاه، بذر و هرباریومی جمع آوری و به ایستگاه چمستان منتقل گردید. گونه های مذکور همگی مراحل فنولوژی را بطور کامل طی کرده و به مرحله ی بذردهی رسیدند. مراحل فنولوژی و خصوصیات اصلی مورفولوژیک گونه ها در رویشگاه و در ایستگاه پس از استقرار ثبت گردید. با توزین نمونه های تر ودر سایه خشک شده ی تیمارهای مختلف، گونه ها از نظر عملکرد ماده ی خشک بررسی شدند. برای آنالیز داده ها ی مربوطه از نرم افزار ‭SPSS ‬و روش آنالیز واریانس یک طرفه ‭ANOVA ‬استفاده گردید. برای مقایسه ی اختلاف میانگین ها در سطح ‮‭0/05‬ از روش ‭Tukey HSD ‬وبرای رسم نمودارها از نرم افزار ‭EXCEL ‬استفاده شد. نمونه های خشک سرشاخه های گلدار این گونه ها جهت بررسی فیتو شیمیایی به آزمایشگاه موسسه ی تحقیقات ارسال گردید. واژه های کلیدی: گیاهان دارویی، گونه های نادر و در معرض خطر انقراض، عملکرد ماده ی خشک، ایستگاه تحقیقات چمستان، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران