مظفر مهدی زاده
هوشنگ لطف الهیان
عبدا حسینی
علی اکبر قره داغی
احمد میرهادی
سوره پزشکیان
ابوالحسن صادقی پناه
نرگس واسجی
علیرضا آقاشاهی

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف پروبیوتیک بر روی عملکرد، سیستم ایمنی و کلسترول تخم مرغ تولیدی مرغان تخم گذار، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار، هر تکرار ‮‭15‬ قطعه ، جمعا برروی ‮‭240‬ قطعه مرغ تخم گذار بمدت ‮‭84‬ روز به مورد اجرا گذاشته شد. تیمارها ی آزمایشی شامل : تیمار 1= تیمار شاهد (بدون افزودنی)، تیمار2= تیمار شاهد+‮‭250‬ گرم پروبیوتیک/ تن خوراک ، تیمار3= تیمار شاهد+‮‭500‬گرم پروبیوتیک/ تن خوراک، تیمار4 = تیمار شاهد+‮‭750‬ گرم پروبیوتیک/ تن خوراک بودند. خصوصیات سیستم ایمنی مرغان تخم گذار از طریق تزریق گلبول قرمز گوسفند ‭(SRBC) ‬و بررسی آنتی بادی تولیدی در کلیه واحد های آزمایشی مورد ارزیابی قرار گرفت. خصوصیات کیفی تخم مرغ در کل دوره ، سه بار به فاصله هر 4 هفته اندازه گیری شد. در طول آزمایش عملکرد مرغان تخم گذار شامل: ضریب غذایی ، درصد تولید ، وزن توده ی تخم مرغ تولیدی ‭((Egg mass ‬بصورت هفتگی، وزن تخم مرغ (هر هفته دو بار) رکورد برداری و محاسبه شد. تجزیه و تحلیل داده های حاصل با نرم افزار آماری ‭SAS ‬و برای مقایسه میانگین های صفات از آزمون دانکن استفاده گردید. در کل دوره ی آزمایش، تیمارهای آزمایشی دارای سطوح مختلف پروبیوتیک بویژه تیمار4 (‮‭750‬ گرم/تن خوراک) سبب بهبود ضریب تبدیل غذایی، افزایش تولید تخم مرغ و نیز افزایش وزن توده تخم مرغ در مقایسه با گروه شاهد شده و تفاوت معنی داری بین آنها مشاهده گردید (‮‭0/01‬‭> P) . ‬تیمارهای آزمایشی برروی خصوصیات کیفی تخم مرغ (وزن پوسته، استحکام پوسته، رنگ زرده، واحدهاو، وزن مخصوص تخم مرغ، ضخامت پوسته) در مقایسه با گروه شاهد از نظر آماری اختلاف معنی داری مشاهده نگردید. همچنین با افزودن سطوح مختلف پروبیوتیک در جیره، سیستم ایمنی از قبیل تیتر آنتی بادی علیه ‭SRBC‬، تیتر آنتی بادی علیه بیماری نیوکاسل، نسبت مونوسیت به لنفوسیت، درصد هتروفیل، درصد ایوزینوفیل، ایمنوگلوبیولین های ‭IgM ‬و ‭IgG‬، تعداد گلبول های سفید خون در مقایسه با تیمار شاهد اختلاف معنی داری نداشتند ولی به لحاظ عددی در تیتر آنتی بادی علیه ‭SRBC ‬تیمار4 در مقایسه با سایر تیمارها و گروه شاهد بیشتر بود. همچنین تیمار4 دارای بیشترین مقدار ایمنوگلوبولین ‭IgM ‬و ‭IgG ‬در مقایسه با گروه شاهد بود. کلمات کلیدی: پروبیوتیک، خصوصیات کیفی تخم مرغ، سیستم ایمنی، مرغ تخم گذار