عبدالحلیم کر
محمد خوروش
محمود محمدی
قربان آنه قره جه

این مطالعه به منظور شناخت منطقه مناسب جهت زمستان گذرانی و تاثیر آن در بازده تولیدات کلنی های زنبور عسل در شرایط جغرافیایی مختلف استان گلستان انجام گرفت . برای این آزمایش ‮‭30‬ فروند از کلنی توده بومی منطقه با ملکه های همسن انتخاب و بطور تصادفی در قالب طرح کاملا تصادفی به 3 گروه تقسیم و به مناطق دشت، کوهپایه و کوهستان جنگلی منتقل گردید. آزمایش در دو مرحله زمستان گذرانی و مرحله فعالیت در بهار و تابستان انجام گرفت که در مرحله زمستانگذرانی صفات میزان جمعیت کلنی ها ، میزان تخمریزی ملکه ، میزان مصرف ذخیره غذایی، کاهش جمعیت و تلفات زمستانی کلنی ها اندازه گیری شد و در مرحله دوم آزمایش هم صفات جمعیت کلنی ها، میزان تخمریزی ملکه، تولید گرده گل، قدرت موم بافی، تولید عسل، تمایل به تولید بچه کندو، مقاومت و پایداری ملکه مورد بررسی قرار گرفت . نتایج آزمایش نشان داد که در مرحله زمستان گذرانی اختلاف آماری در صفات مصرف غذا و کاهش جمعیت کلنی ها در بین سه تیماردرسطح کمتر از 5 درصد معنی دار بود(‮‭0/05‬‭> p) ‬بطوریکه که کمترین میزان مصرف غذا با میانگین ‮‭7.4‬ کیلو گرم در تیمار دشت و بیشترین میزان مصرف غذا با میانگین ‮‭38.5‬ کیلو گرم در تیمار کوهپایه مشاهده شد. کمترین میزان کاهش جمعیت با میانگین ‮‭3.2‬ قاب در تیمار کوهپایه و بیشترین کاهش جمعیت کلنی ها با میانگین ‮‭4.3‬ قاب در تیمار دشت و از نظر میزان تلفات کلنی ها، بیشترین میزان تلفات در تیمار دشت با ‮‭30‬ درصد ، کوهستان جنگلی ‮‭20‬ درصد و کوهپایه بدون تلفات مشاهده شد. در مرحله دوم آزمایش کلنی های زمستانگذرانی کرده در منطقه کوهپایه با میانگین ‮‭2835‬ سانتیمتر مربع تخمریزی ‮‭14‬،.1 قاب جمعیت ‮‭24‬،.‮‭47‬ گرم تولید گرده و ‮‭98.88‬ گرم تولید موم نسبت به دیگر مناطق عملکرد بهتری را نشان دادند. با توجه به نتایج به دست آمده از این آزمایش میتوان نتیجه گیری نمود که زمستانگذرانی کلنی های زنبور عسل در منطقه کوهپایه نسبت به دشت و کوهستان جنگلی بهتر می باشد. کلید واژه ها: زنبور عسل- زمستانگذرانی