میترا امام
لیلا میرجانی
عباس قمری زارع
کامبیز اسپهبدی

تیس، با نام علمی ‭Sorbus aucuparia ‬درختی از تیره گل سرخ با مصارف دارویی، صنعتی و زینتی است که برای جنگلکاری در مناطق مرتفع کوهستانی به کار می رود. رو به انقراض بودن پایه های تیس در جنگل های شمال ایران، باعث شده تا ریزازدیادی پایه های نخبه آن از طریق کشت جوانه، برای حفاظت و احیای این جنگل ها مورد توجه قرار گیرد. پس از وصول به روش مناسب ریزازدیادی گیاه از طریق کشت جوانه، (مطابق نتایج بدست آمده از طرح ریزازدیادی گونه تیس، ‮‭1390‬) سخت وار سازی نهال های حاصل، با تغییر در فاکتورهای فیزیکی (نور و دما) و شیمیایی (ترکیبات محیط کشت، غلظت ‭CO ‬و نوع و ترکیب بستر) مورد بررسی قرار گرفت. این بررسی ها نشان داد که تفاوت های معنی داری در بین تیمارهای فوق وجود دارد‭. CO ‬غنی شده همراه با حذف ساکارز از محیط کشت، ریشه زایی، سختوارسازی و شاخص های رشدی تعداد جوانه، طول شاخه، سطح برگ و میزان کلروفیل را افزایش می دهد. سختوارسازی بیرون از شیشه در دمای پایین (‮‭15‬ ‭C) ‬و دوره نوری ‮‭16‬ ساعت روشنایی و ترکیب بستر پیت/ پرلیت (نسبت‮‭1/3‬) حاصل می شود. این گیاهان تکثیر یافته بصورت کلون برای برنامه های اصلاحی و احیای مجدد جنگل ها مورد استفاده قرار می گیرند. واژه های کلیدی: تیس، تکثیر درون شیشه ای، ‭CO ‬غنی شده، دوره نوری حرارتی و سختوارسازی.