جمیله شیرعلی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات اهواز
سیروس جعفری - استاد راهنما و استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه رامین ملاثانی
مصطفی چرم - استاد راهنما استادیار و دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز
حبیب اله نادیان - استاد مشاور و دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه رامین ملاثانی

نیاز به استفاده بهینه اراضی در کشاورزی بدلیل افزایش بسیار سریع جمعیت در حال حاضر بیش از پیش احساس می گردد.در بخش اعظمی از استان خوزستان شرایط شور و سدیمی حاکم است. این محدودیت در اثر تجمع هرزآبهای حاصل از آبیاری سطحی بی رویه و روان آبهای ناشی از بارندگی در اراضی فاقد شبکه های فرعی آبیاری و زهکشی و انتقال نمک رو به بالا بر اثر خیزموئینگی از سطح آب زیرزمینی به وجود می آید. اهداف این تحقیق تعیین اثر شوری بر فرایندهای تکاملی خاک و تشکیل رنگدانه ها در شرایط خاک های شور و غیر شور می باشد. در این تحقیق فرایندهای تکاملی خاک به دو روش عصاره گیری آهن کل به روش تیمار سیترات بی کربنات دی تیونایت و عصاره گیری آهن آزاد به روش تیمار اکسالات آمونیوم اسیدی در منطقه دشت هوفل انجام شد. با توجه به نتایج بدست آمده نسبت آهن آزاد به آهن کل در این خاک ها با توجه به شوری، سطح آب زیرزمینی، بافت خاک و نوع کشت در این خاک ها متفاوت می باشد. افزایش این نسبت در افق های دوم و سوم نشان دهنده جوان بودن و آغاز فرایند تکامل در در این افق ها می باشد. این نسبت در افق های دوم و سوم به علت بالا و پایین رفتن سطح آب زیرزمینی و رسوب املاح و نمک در سطح خاک و کاهش شوری در این دو افق افزایش می یابد و همین عامل باعث ایجاد رنگدانه های بیشتر در این دو افق می شود. شوری درون افق ها در برخی از پروفیل ها سبب شده است که میکرواورگانیسم های موثر در فرایند اکسیداسیون و احیای آهن امکان فعالیت نداشته و آهن بیشتر به شکل سه ظرفیتی و رسوب باشد در نتیجه امکان احیای آهن و تبدیل آن به فرم های قابل تحرک در خاک وجود نداشته و تشکیل رنگدانه در خاک میسر نشده و یا به میزان کمی باشد. به طرف عمق پروفیل این نسبت به علت تکامل پروفیلی کاهش می یابد. در این منطقه افق سالیک در سطح وسیعی در سال های اخیر تشکیل شده است و در نقاطی که سطح آب زیرزمینی کم عمق و حاوی املاح محلول تر از گچ و نمک می باشد، فرایند خیزموئینگی، مقدار زیادی املاح را به افق های سطحی و نزدیک سطح انتقال داده و مقدمات تشکیل افق سالیک را فراهم آورده است.

شور و سدیمی، هرزآب، زهکشی، تیمار، سالیک