سیدعلی حسینی - اعضای هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان
قاسمعلی ابرسجی
سیدعلی حسینی

استان گلستان دارای مناطق بسیار وسیعی از خاکهای شور ، شور و قلیا و قلیائی بوده و بالغ بر 167 هزار هکتار آن را مراتع شور و قلیا تشکیل می دهد که در قسمت شمال غربی استان قرار دارد. این مراتع به جهت داشتن گونه های کلیدی اندک ، ضرورت توجه بیشتر بر روی این قبیل گونه ها را دو چندان میکند . از جمله گونه های کلیدی مراتع شور و قلیا می توان به گونه هایHalocnemum و Aeluropus spp ، Puccinellia distansstrobilaceumاشاره داشت . در این میان گونهHalocnemum strobilaceumبه جهت اهمیت بیشترمورد بررسی قرار گرفت Halocnemum strobilaceumگیاهی است پایا از تیرهChenopodiaceaeو به ارتفاع 25 تا 50 و بندرت تا 80 سانتی مترکه با داشتن بیشترین تاج پوشش ، تیپ غالب منطقه را تشکیل می دهد بمنظوربررسی آن پنج منطقه معرف در مراتع شور و قلیای استان انتخاب شد و برخی فاکتورها مورد بررسی قرار گرفت . نتایج نشان داد ، این گونه در مراتع شور و قلیا با سطح آب زیرزمینی بالا ، بافت خاک متوسط تاسنگین وزهکشی آهستهPh بین 7/3 تا 8/9 و EC بین 26 تا 129 دسی زیمنس بر متر رویش دارد . شروع رشد این گونه در اوایل اسفندماه بوده و رسیدن بذر آن در اواخر آبان اتفاق می افتد . عمق ریشه این گونه بین 30 تا 90 سانتی متر در نوسان است . از موارد بسیار مهم وزش بادهای شدید در منطقه می باشد . بررسی ها نشان داد با توجه به ایجاد پوشش نسبی مناسب (بین 50 تا 68 درصد ) و گستردگی تاج این گونه ، در اثر وزش باد ، خاک در اطراف و لابلای شاخه های گیاه تجمع کرده و ایجاد تپه های کوچک می نماید و این امر باعث می گردد که به سبب رطوبت مناسب و بستری آماده در اطراف و لابلای تاج گسترده گیاه ، بذور برخی از گونه های بومی از قبیل Parapholis incurve ، Zingeria trichopoda ، Phalaris minor ، Lophochloa phleoides Psyliostachis spicata و براحتی جوانه زده و رشد نمایند که این امر در تامین بخشی از علوفه مورد نیاز دامها در فصل پائیز و زمستان موثر بوده و نیزحفاظت بهتر خاک و آب را در بر دارد .

استان گلستان، حفاظت خاک، شور و قلیا، فرسایش بادی ،Halocnemum strobilaceum