نوذر منفرد
کورش رضائی مقدم
شهرام مقدس فریمانی
مهسا فاطمی

افزایش خسارت ها و تخریب های زیست محیطی ناشی از سوخت های فسیلی، از بین رفتن جنگل ها، فرسایش شدید خاک و به خطر افتادن سلامتی بشر، برخی از متخصصان کشاورزی و محیط زیست را به تجدیدنظر کلی در فرآیند کشاورزی وادار نموده است به طوری که نگرانی های فراوانی در سطح جهان در رابطه با اثرات و عواقب برخی فعالیت های کشاورزی بر محیط زیست و جامعه مشاهده گردیده است. در این راستا کشاورزی ارگانیک به عنوان یکی از راه حل های دستیابی به توسعه پایدار مطرح شده است.در واقع، کشاورزی ارگانیک نوعی کشاورزی پایدار است که هدف آن ایجاد سیستم های تولیدی کشاورزی یکپارچه، نظام یافته و انسانی است که تضادی با منافع زیست محیطی واقتصادی نداشته باشد. از این رو هدف کلی پژوهش، شناخت سازه های موثر بر روش های تغییر رفتار کشاورزان نسبت به کشاورزی ارگانیک در بین کشاورزان استان بوشهر می باشد. تعداد کل کشاورزان مناطق موردمطالعه 22880 نفر بوده که با استفاده از پیمایش و روش نمونه گیری طبقه بندی تصادفی، تعداد 168 کشاورز مورد مصاحبه قرار گرفتند. روایی صوری و پایایی پرسشنامه از طریق گروهی از متخصصان کشاورزی و اجرای یک مطالعه راهنما مورد تایید قرار گرفت. طبق یافته های پژوهش، رفتار کشاورزی ارگانیک در بین کشاورزان در حد متوسط رو به ضعیف قرار داشته است. اجرای فعالیت های کشاورزی ارگانیک توسط کشاورزان شهرستان های دشتستان، دشتی و تنگستان بیشتر از سایر مناطق استان بوده است. همچنین کشاورزانی که دارای تحصیلات بالاتر و روحیه ریسک پذیری بیشتری بودند، تمایل بیشتری در انجام شیوه های کشاورزی ارگانیک داشتند. نتایج حاصل از مدل های علی پژوهش نشان داد که متغیرهای میزان دانش به اصول کشاورزی ارگانیک، دسترسی به عوامل تولید، سن و سطح تحصیلات، نگرش نسبت به گروه مرجع، نگرش نسبت به حفظ محیط زیست، نگرش نسبت به پیامدهای منفی کشاورزی متداول، نگرش نسبت به سلامتی انسان و نگرش کلی نسبت به کشاورزی ارگانیک از عوامل موثر بر بکارگیری رفتارهای کشاورزی ارگانیک هستند. در پایان، پیشنهادهای کاربردی برای ترویج و ترغیب کشاورزان نسبت به انجام کشاورزی ارگانیک ارایه شده است.واژگان کلیدی: کشاورزی ارگانیک، پایداری، محیط زیست، کشاورزان، توسعه پایدار، محصول ارگانیک.